عصر کرد - ایسنا / پژوهشی تازه نشان می‌دهد که با استفاده از سامانه‌های اطلاعات مکانی (GIS) و تحلیل مبتنی بر منطق فازی می‌توان مناطق بهینه برای نصب صخره‌های مصنوعی در جزیره کیش را شناسایی کرد. این روش با در نظر گرفتن عوامل محیطی، زیستی و فضایی می‌تواند فشارهای ناشی از گردشگری دریایی را کاهش دهد و از زیستگاه‌های طبیعی مرجان‌ها محافظت کند.
مقاله‌ای جدید درباره انتخاب مکان مناسب برای استقرار صخره‌های مرجانی مصنوعی در جزیره کیش تحت عنوان "روشی مبتنی بر منطق فازی برای انتخاب مکان استقرار صخره‌های مصنوعی – مطالعه موردی: جزیره کیش، خلیج فارس" با عنوان اصلی A Fuzzy-Based Method for Artificial Reefs Site Selection – Case Study: Kish Island, the Persian Gulf به تازگی در Thalassas: An International Journal of Marine Sciences منتشر شده است.
بازار ![]()
این پژوهش با همکاری بین‌سازمانی و میان‌رشته‌ای انجام گرفته و محققانی از پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، سازمان منطقه آزاد کیش، سازمان شیلات ایران و دانشگاه شهید بهشتی در آن مشارکت داشته‌اند.
دکتر کیوان کبیری، عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در این مطالعه، روشی نوین مبتنی بر منطق فازی و سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای شناسایی مکان‌های بهینه استقرار صخره‌های مرجانی مصنوعی پیرامون جزیره کیش ارائه شده است.
وی هدف اصلی پژوهش را کاهش فشارهای ناشی از گردشگری دریایی و غواصی بر روی صخره‌های مرجانی طبیعی و حفاظت از این زیست‌بوم‌های ارزشمند عنوان کرد و ادامه داد: نتایج این مطالعات نشان داد که سواحل جنوب‌شرقی جزیره کیش به دلیل ترکیب مطلوبی از عمق متوسط، شفافیت بالای آب، دسترسی آسان و تنوع زیستی مناسب، بهترین شرایط را برای استقرار صخره‌های مرجانی مصنوعی دارند.
کبیری خاطر نشان کرد: همچنین این مطالعه نشان داد که مناطقی که در گذشته پروژه‌های مشابه در آن شکست خورده بودند، دقیقاً در زون‌های کم‌مناسب یا نامناسب قرار گرفته‌اند. این امر نشان‌دهنده قابلیت بالای روش پیشنهادی برای کمک به تصمیم‌گیری در مدیریت پایدار منابع ساحلی است.
این محقق پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی یادآور شد: این مقاله می‌تواند الگویی علمی برای سایر مناطق حساس دریایی باشد و نشان‌دهنده اهمیت همکاری مؤثر میان سازمان‌های پژوهشی، مدیریتی و دانشگاهی کشور در راستای حفاظت از محیط زیست دریایی است.
صخره‌های مرجانی طبیعی در خلیج فارس و به‌ویژه اطراف جزیره کیش با تهدیدات متعددی مواجه هستند که ناشی از عوامل طبیعی و فعالیت‌های انسانی مانند گردشگری دریایی است. پژوهشی جدید با هدف یافتن بهترین مکان‌ها برای نصب صخره‌های مصنوعی در این منطقه انجام شده است.
در این مطالعه، محققان از سامانه‌های اطلاعات مکانی (GIS) و تحلیل مبتنی بر منطق فازی برای ارزیابی چندین معیار از جمله عمق آب، شفافیت، نزدیکی به لکه‌های مرجانی طبیعی و تنوع گونه‌ها استفاده کردند. داده‌ها از منابع مختلف شامل مشاهدات میدانی، نقشه‌های موجود و تصاویر ماهواره‌ای با وضوح بالا جمع‌آوری شد.
نتایج تحلیل منطق فازی، یک سطح مناسب پیوسته ارائه کرد که به پنج سطح تقسیم‌بندی شد. آب‌های ساحلی جنوب شرقی جزیره کیش به عنوان بهترین مناطق برای نصب صخره‌های مصنوعی شناسایی شدند؛ این مناطق دارای دسترسی مناسب، شفافیت مطلوب آب، عمق متوسط و غنای زیستی بالایی هستند. همچنین، مناطقی با قابلیت کم برای نصب صخره‌ها نیز مشخص شدند که با پروژه‌های ناکام قبلی همخوانی داشت و نشان‌دهنده اثربخشی این روش در برنامه‌ریزی محلی است.
این تحقیق نشان می‌دهد که استفاده از منطق فازی می‌تواند عوامل متنوع محیطی، زیستی و فضایی را در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی در شرایط عدم قطعیت ادغام کند. با این حال، نتایج تنها بر اساس یک مطالعه موردی در کیش است و برای تعمیم یافته‌ها به دیگر محیط‌های دریایی نیاز به آزمایش‌های تجربی بیشتر وجود دارد.
این پژوهش از سوی کاوه کبیری، مریم محمدی، حمیدرضا بارگاهی و محمدرضا شکری تهیه شده است.