عصر کرد - ایرنا / مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران با بیان اینکه کتاب دستور زبان تبری پس از دهه‌ها فعالیت استاد نصرالله هومند د 530 صفحه تدوین و تالیف شد، گفت: نظام آوایی، ساخت واژه، نحو و گویه شناسی سر فصل‌های مهم این کتاب است.
محمد محمدی روز سه‌شنبه در نشست شورای فرهنگی مازندران در ساری افزود: کتاب دستور زبان تبری حاصل دهه‌ها فعالیت علمی استاد هومند است و می‌تواند مرجع مهمی برای پژوهشگران، دانشگاهیان و علاقه‌مندان به زبانهای ایرانی باشد.
وی گفت: بیشترین حجم کتاب به ساخت واژه‌ها اختصاص دارد و نمونه متن‌هایی که در آن آورده شده، از اواخر دوره قاجاریه انتخاب شده‌اند تا اصالت زبانی حفظ شود.
بازار
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران از آمادگی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان برای چاپ گسترده کتاب در پنج استان شمالی کشور که زبان تبری در آنها رایج است خبر داد.
محمدی افزود: کتاب واژگان تبری و دستور زبان تبری به‌عنوان هدیه فرهنگی به دستگاه‌های اجرایی برگزیده جشنواره شهید رجایی اهدا خواهد شد.
زبان تبری یکی از زبانهای محلی و کهن ایران با گویشهای مختلف در جغرافیای استان مازندران، بخشی از گلستان، سمنان ، تهران و حتی گیلان است که با گذشت زمان نه تنها از محتوای غنی فرهنگی و تاریخیش تهی شده، بلکه در چند دهه اخیر به خاطر کاهش تمایل به صحبت کردن با این زبان حتی در روستاهای مازندران، در حال سقوط به ورطه فراموشی است.
زبان‌ها و گویشهای محلی سرمایه گرانقدر فرهنگی هر ملتی محسوب می شوند، سرمایه ای که مهم ترین میراث بشر بر اساس تعریف ارسطویی " alt="عصر کرد" width="100%" />
با این نگاه اگر چه زبان تبری یکی از زبانهای اصیل ایران زمین است و قدمتش در محدوده جغرافیایی تعیین شده به درازای تاریخ سکونت در شمال ایران است، ولی امروزه در سراشیبی فراموشی و انهدام قرار گرفته است.
بر اساس گمانه زنی برخی از محققان حوزه زبان، تبری (طبرستانی یا مازندرانی) انشعابی از زبان پارتی یا پهلوی است و قدمت آن به دوره اشکانیان باز می گردد . علاوه بر این، به گفته پژوهشگران زبان شناسی، شعر و موسیقی که یکی از مهم ترین جلوه های هر زبانی به شمار می روند، قدیمی ترین بازمانده زبان تبری هستند و نشان از دیرینگی این زبان دارند و در واقع قدیمی ترین بازمانده شعر و موسیقی ایران را باید در زبان تبری جست و جو کرد. بر خلاف اشعار فارسی که بر ساختار عروضی نگاشته می شوند، شعر تبری ساختاری هجایی دارد و متفاوت ترسیم می شود که نشان از ریشه کهن آن دارد.
زبان تبری که با نام زبان مازندرانی شناخته می شود، در قرون چهارم تا نهم هجری ، زبان حاکم در شمال ایران بود و حتی کتاب های دینی بسیاری به زبان تبری ترجمه شد. همچنین تا کنون محققان بیش از 30 هزار واژه و 50 پنج هزار ضرب المثل از زبان تبری کشف و ثبت کرده اند که بخشی از آنها در قالب مجموعه کتاب هایی با نام " واژگان تبری " منتشر شده است .
در سالهای اخیر نیز تکاپوهای جست و گریخته ای برای پرداختن به زبان، فرهنگ و هویت مازندرانی انجام شد و دانشگاهیان و پژوهشگران را برای احیا و حفظ فرهنگ مازنی و یا در آرمانی ترین شکل بازیابی فرهنگ فراموش شده این مرز وبوم به واکنش انداخته است.
فرهنگ کهن سرزمین مازندران که در زمانی نه چندان دور در بخش بیشتر شمال کشور جاری بوده و المان های غنی و حماسی را در دل خود داشت به خاطر تبادلات فرهنگی و شاید بی توجهی ها کمتر در سالهای اخیر مانور عرض اندام داشته است.
البته این تلاش ها به همایش های محدود خلاصه شد که حتی به تعداد انگشتان یک دست نمی رسد و نتوانست در سرعت بی امان کمرنگ شدن زبان تبری تاثیر گذار باشد.