عصر کرد - حجت‌الاسلام محمدعلی لیالی، عضو هیأت‌ علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا با اشاره به تاریخچه و پیچیدگی‌های روابط ایران و آمریکا، گفت: برای درک صحیح این دروه از مذاکرات غیر مستقم لازم است که زمینه‌های تاریخی آن را مورد بررسی قرار دهیم.
حجت‌الاسلام لیالی ابراز داشت: از ورود آمریکایی‌ها به ایران در دهه 1320 و مداخلات آن‌ها در کودتای 1332، حمایت‌های پی‌در‌پی آمریکایی‌ها از رژیم پهلوی تا دخالت‌های آمریکا در تحولات داخلی و بحران‌هایی مانند اشغال لانه جاسوسی، جنگ تحمیلی، تحریم‌ها و فتنه‌ها، همگی باید در تحلیل‌های ما لحاظ شود.
سابقه مذاکرات در دوره‌های مختلف و روند کنونی
وی با بیان اینکه از زمان دولت هاشمی رفسنجانی تاکنون، مذاکره یا گفت‌وگوهای مستقیم و غیرمستقیم با آمریکا همواره مطرح بود، افزود: در دولت‌های بعد، این مذاکرات در قالب برجام، به‌شکل گسترده‌تری دنبال شد و حتی در دولت سیزدهم نیز ادامه یافت؛ بر اساس گزارش‌ها، پس از شهادت شهید امیرعبداللهیان، این روند به مدیریت و رهبری جناب آقای باقری ادامه یافته است.
حجت‌الاسلام لیالی اظهار کرد: مذاکره در هر شکل و با هر طرف باید بر پایه مبانی فکری، منطقی و شرعی باشد؛ اما نکته مهم هدف و نتیجه مذاکرات است، باید مشخص کنیم در این مذاکره چه می‌خواهیم بدهیم و چه می‌گیریم و بر چه اصولی پایه‌گذاری شده است. 
عضو هیأت‌ علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: باید توجه داشت که آیا این گفت‌وگوها برد-برد است یا تنها برد-باخت؟ نباید کشور و اقتصاد را به‌واسطه مذاکرات دچار شرطی‌سازی کنیم، چون خطای استراتژیک است.»
عبرت‌های تلخ برجام و راهکارهای آینده
کارشناس مسائل سیاسی در ادامه تجربه برجام را نمونه‌ای بارز از خطاهای استراتژیک در مذاکرات دانست و گفت: دشمن در آن زمان تعهدات خود را رعایت نکرد و توافق تنها منافع طرف مقابل را تأمین کرد؛ بنابراین لازم است این تجربه را چراغ راه قرار دهیم و هرگز تکرار نشود. 
وی افزود: مذاکرات باید بر اساس قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» و با هدایت هوشمندانه رهبر معظم انقلاب، در جهت حفظ منافع ملی، عزت و مصلحت انجام گیرد، زیرا که رعایت این اصول، مسیر صحیح مذاکرات را برای آینده ترسیم می کند.
حجت‌الاسلام لیالی با اشاره به ماهیت دشمنان تصریح کرد: نکته مهم این است که دشمن هرگز بر عهد و پیمان خود وفا نمی‌کند، بلکه بی‌اعتقاد بوده و نمی‌توان بر آن‌ها اعتماد داشت، در این باره علامه جوادی آملی ابراز داشت: «اگر با دشمن دست دادید، انگشتانتان را بشمارید، چون ممکن است از تعداد انگشتانتان کم شود.»
نگاه واقع‌بینانه و مسؤولانه به مذاکرات پیش رو
وی با هشدار به اینکه باید تیم مذاکره کننده مواظب باشد که فریب دشمن را نخورید و هرگز دل به فرصت‌های بی‌پایه نسپارید، افزود: این مذاکرات غیرمستقم نیز یک تجربه است که نباید خوش‌بینی مفرط یا بدبینی مفرط داشت، واقع‌گرایی و اعتماد به تیم دیپلماسی در کنار رعایت اصول عزت، مصلحت و حکمت ضروری است. 
استاد حوزه و دانشگاه تأکید کرد: باید تیم مذاکره‌کننده با بهره‌گیری از نظرات موافقان و مخالفان، در مسیر منافع ملی حرکت کند و مهم این است که در هر شرایطی، سیاست‌های جمهوری اسلامی مبتنی بر اصول و منافع کشور را در پیش بگیرند و از انحراف در مسیر دوری کنند.

چرا جمهوری اسلامی مذاکرات را پذیرفت؟
کارشناس مسائل سیاسی دلایل موافقت ایران با مذاکرات غیرمستقیم را برشمرد و گفت: یکی از دلایل اصلی، تغییر شرایط جهانی و منطقه‌ای است، اوضاع در حال تغییر است؛ چه در داخل ایران، چه در سطح جهانی و چه در سیاست‌های آمریکا، که حالا اندیشه صلح و مذاکره را پررنگ‌تر می‌کند.
وی افزود: در دوره جدید، سیاست‌های دونالد ترامپ در ظاهر تغییر کرده و او دیگر نگاه جنگ‌طلبانه ندارد؛ بلکه روی صلح و گفت‌وگو تأکید می‌کند و از این فرصت باید بهره‌برداری منطقی و درست انجام گیرد.
تأثیر تغییرات جهانی و منطقه‌ای بر روند مذاکره
حجت الاسلام لیالی خاطرنشان ساخت: تغییر سیاست‌های آمریکا، عدم همراهی روسیه، چین و حتی اروپا در این فرآیند، همگی از عوامل مؤثر بر ماهیت و زمان‌بندی مذاکرات است. ابزارهای تحریمی دیگر آن‌طور که قبلاً بود، اثرگذاری ندارد و نیاز است در این فضا، از روش‌های هوشمندانه دیپلماتیک بهره برد.
وی ادامه داد: مذاکره در حال حاضر عمدتاً در قالب سه دور، چه غیرمستقیم در عمان و چه درباره مسایل هسته‌ای، ادامه دارد؛ اما تأکید بر این است که تنها در حوزه هسته‌ای مذاکره می‌شود و دیگر مسائل منطقه‌ای و موشکی در این فرآیند نیست.
کارشناس مسائل سیاسی با بیان اینکه نباید اقتصاد کشور و معیشت مردم را به مذاکرات وابسته کنیم، اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود که در این مسیر، برجام جدیدی شکل نخواهد گرفت و مذاکرات برای مذاکره باقی خواهد ماند، همچنین، نباید انتظار داشت که توافقی جامع و کامل حاصل شود، همچنین باید به این نکته واقف بود که اگر مذاکرات به نتیجه نرسید، نباید اقتصاد و معیشت مردم را وابسته به آن کنیم.
وی تصریح کرد: باید هیأت مذاکره‌کننده هوشمندانه در مذاکرات غیرمستقم با آمریکا عمل کند و با اقتدار و تدبیر از منافع کشور دفاع کند و در هر شرایطی اصل عزت، حکمت و مصلحت را رعایت کند.
لزوم حفظ هوشمندی تیم مذاکره کننده در مرحله حساس کنونی
حجت الاسلام لیالی با بیان اینکه باید در این مقطع با احتمال اجماع جهانی و پدیده اسنپ بک یا مکانیسم ماشه ای که در برجام وجود داشت مقابله کرد، ابراز داشت: امیدواریم تیم مذاکره‌کننده این هوشمندی کامل را در مذاکرات غیر مستقیم با آمریکا داشته باشد و از اصل عزت، حکمت و مصلحت جمهوری اسلامی دفاع بکند و ما بتوانیم از این دوران و مرحله گذر خوبی داشته باشیم.