بزرگنمايي:

عصر کرد -  بهار فصل رویش گیاهان کوهی و خوراکی است؛ رستنی های طبیعت با آمدن بهار سر از خاک بیرون می‌آورند تا دست‌چین شوند، گیاهان کوهی و خوراکی که سفره مردمان این دیار را رنگین می‌کند.
بهار فصل رویش گیاهان کوهی و خوراکی مانند کنگر، تره کوهی، بن سرخ، والک، موسیر کوهی، ریواس و البته قارچ کوهی است گیاهان با آمدن بهار سر از خاک بیرون می‌آورند تا دست‌چین شوند، گیاهان کوهی و خوراکی که سفره مردمان این دیار را رنگین می‌کند.
  با شروع بهار، کردستان رنگ و بو و حال و هوای دیگری به خود می گیرد. بهار تنها نوید رویش و رقص برگ بر شاخه زندگی نیست! آغازی دوباره در دفتر روزگار و کارنامه گردش فصل هاست.
در این فصل از زندگی در کردستان، مردان و زنان بسیاری برای امرار معاش، به طبیعت و سخاوت انکار ناپذیر این دیار پناه می برند.
این قشر از مردم، گاه به صورت گروهی و عده زیادی به صورت خانوادگی از سپیده سحر تا پایان روز در طبیعت به جمع آوری گیاهان خوراکی و دارویی می پردازند.
هر گیاه را به طور جداگانه در گونی های مشخص قرار می دهند و روی گونی ها اسم گیاه و صاحب گیاه را می نویسند، تا در هنگام جا به جایی و پیاده کردن اشتباهی رخ ندهد، چون قیمت گیاهان متفاوت است‌.
برخی گیاهان به دلیل دارویی بودن، خیلی نایابند و کندن آن پیگرد قانونی دارد و برخی دیگر مانند«لوشه و کنیوال و پیچک» قیمت و مقدارش متفاوت است.
گیاه پاک شدە و تمیز مشتری پسندتر و زود فروش است، از این رو بسیاری از خانواده های گیاه فروشان، برای مشتری های ویژه، گیاه پاک کرده و شسته شده به بازار فروش عرضه می کنند.
رونق بازار گیاه فروشان
کاک صادق مغازه دار می گوید: اگر در این روزها به خیابان و بازار دست فروشان نگاه کنیم، می بینیم انواع گیاهان دارویی و خوراکی به وفور در دسترس قرار دارد. بازار گیاه فروشان و شغل های فصلی جنب و جوش تازه ای دارد.
وی می گوید: کمتر کسی در این فصل از شلوغی صبح و عصر و بساط کردن گیاه فروشان بی خبر است،از دغدغه به فروش نرفتن و پژمرده شدن گیاه های کنده شده.
سهیلا خانم خریدار گیاه می گوید: برخی از گیاهان مانند «شنگ، برزا، پونه و کوزله» به صورت خام در کنار سفرە مصرف می شود، سوره بنه و خوژه را با حرارتی کاملا ملایم و مقداری کره بار می گذارند که غذای فوق العاده لذیذ و خوش عطری است، باقی گیاهان از جمله همه گیاه، بنا، گیلاخه، قازیاخه به صورت بخار پز استفاده می شود. در این ایام خانواده ها به صورت نوستالژی هم شده از گیاهان بومی و محلی استفاده می کنند.
خاورخانم می گوید: من از ریواس و بنا ترشی و خورش تهیه می کنم و از ترکیب قازیاخه و گیلاخه در خورش کرفس که طعمی متفاوت به غذا می بخشد، استفاده می کنم، از گیاهان دیگر، غذاهای محلی و حتی غذاهایی که بچه ها بیشتر دوست دارند و به صورت فست فود استفاده می کنم،
او ادامه می دهد: از کنگر، کنگر ماهی و کتلت، از گیلاخه در انواع خورش ها و آش های محلی و خورش گیلاخه استفاده می کنم، من از مادرم یاد گرفتم که هر سال در هر فصل از محصولات متنوع محلی و بومی همان منطقه در سفره خانواده استفاده کنم، چون مادرم بر این باور بود همانطور که نیاز لحظه ای کودک در شیر مادرش وجود دارد، نیاز غذای مردمان هر ناحیه در رویش گیاهی همان محیط وجود دارد.
انار خانم یکی از فروشنده های گیاه است، او هر ساله با دو پسر و عروس هایش در فصل بهار به گیاه فروشی و غذاهای محلی مشغول می‌شود؛ پسرهای انار کار و شغل مشخصی ندارند، دو عروس انار خانم شراکتی یک مغازه کالانه پزی و آش دوغ و غذاهای بومی بر پا کرده اند.
انار خانم می گوید: عروس هایم خیلی مشتاق بودند کار کنند، خودم کلانه پختن یادشان دادم و در پختن غذاهای فصلی و محلی کمک شان می کنم، چون پسرهایم به صورت کارگران فصلی کار می کنند و در آمد مشخصی ندارند، از این رو ما خانوادگی کار می کنیم؛ در بهار همراه پسرانم برای جمع آوری گیاه و عرضه به بازار فروش به کوهستان می رویم و در جمع آوری گیاهان خوراکی و دارویی راهنمایشان می کنیم، چون محل رویش هر گیاه با انواع خاصیت هایش را تا اندازه ای می دانم، به پسرانم گوشزد می کنم که در کندن گیاهان دقیق و مواظب باشند، چون بسیاری از گیاهان مانند «گیلاخه و لوشه و کنیوال یا تره کوهی» ریشه هایشان به صورت پیاز است، اگر با ریشه کند شود دیگر سبز نمی شود و کم کم نسل آن گیاه منقرض می شود.
وی می گوید: گیاهان در کردستان به دو دسته خوراکی و دارویی تقسیم می شوند.
گیاهان بهاری سرشار از ویتامین های مختلف
خانم فیروزی، مشاور تغذیه در این باره می‌گوید: بنا به خاصیت و منابع غنی معدنی و انواع ویتامین ها در گیاهان بهاری و سلیقه زنان کردستان، با انبوهی از خوراکی و غذاهای متنوع فصلی روبه‌رو هستیم.
وی به دو گونه گیاهی که ترکیبی از سرد و گرم هستند اشاره می کند و می گوید که خاتون های کرد از این دو گونه غذاهای متنوع و فصلی درست می کنند.
این مشاور تغذیه با اشاره به اینکه کنگر، گیاهی با طبعی سرد و منبع غنی پتاسیم است، می افزاید: این گیاە سرشار از ویتامین هایE ،B ،A و املاح معدنی است، همچنین «کنیوال» یا «تره کوهی» گونه ای سبزی با طبعی گرم و تند و عطری از خانواده سیر و از سبزیجات کوهی و خودرو بوده که منبع غنی ویتامین های A و C است و برای سیستم بینایی و همچنین جلوگیری از بیماری آب مروارید مفید است.
او می گوید: خوردن تره کوهی با روغن حیوانی برای دفع کرم های معده که علائم آن با تهوع است، توصیه می شود.
زنان این منطقه از گیاهان انواع خوراک، خورش و ترشی درست می کنند و چون به طبع سرد و گرم گیاهان آگاهی کامل دارند در حفظ تعادل سفره خانواده توانایی بسزایی دارند.
مصرف گیاهان خوارکی، خودرو و کاملا ارگانیک در استان کردستان به دلیل وجود فیبر فراوان و تنوع در مزه و سنت پیشینیان توصیه می شود.