عصر کرد - بیجار- دیار بیجار گروس با قدمت هفت هزار ساله و 500 اثر باستانی و تاریخی که 184 اثر آن در آثار باستانی کشور ثبت شده هر ساله پذیرای میهمانان و گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است.

خبرگزاری مهر ، گروه استان‌ها - طاهره جلوخوانی : شهرستان بیجار از شهرهای واقع در غرب کشور و از توابع استان کردستان دارای 7730 کیلومتر مربع مساحت و 288 روستاست که حدود 262 روستای آن قابل سکونت است.
از شمال شرقی به استان زنجان، از شمال غربی به شهرستان تکاب آذربایجان غربی، از جنوب به شهرستان قروه ، از جنوب شرقی به قسمت کوچکی از استان همدان و از غرب به سنندج و دیواندره محدود است.
شهرستان بیجار با قدمت هفت هزار ساله دارای 500 اثر باستانی و تاریخی است که 184 اثر آن در موزه باستانی کشور ثبت شده هر ساله پذیرای مهمانان و گردشگران داخلی و خارجی است.
مهمترین آثار باستانی و جاذبه‌های گردشگری که هر ساله مورد بازدید گردشگران داخلی و خارجی متعددی قرار می‌گیرد به شرح ذیر است.

قلعه « قمچقای » سند قدمت دیار گروس
قلعه تاریخی « قمچقای » یکی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری بیجار به مساحت 5000 متر مربع در 5 کیلومتری غرب روستای « قمچقای » و 60 کیلومتری شمال شرق بیجار مشرف به دره‌های مخوفی است، که رودهایی از اطراف بنا می‌گذرند، و دره‌های عمیقی را به وجود آورده اند که ارتفاع برخی از قسمت‌های آن بیش از 200 متر است.
دور تا دور قلعه با تخته سنگ‌های بزرگ و دره‌های مخوف و عمیقی محصور شده است. قلعه دارای یک تونل مخفی با زاویه‌ای 45 درجه که در دل سنگ کنده شده و پس از طی 40 پله به زیر کوه راه پیدا می‌کند.طبق نظر کارشناسان قدمت قلعه به بیش از 6000 سال می‌رسد.
این قلعه، از جنوب غربی، جنوب شرقی و شرق نیز به پرتگاه‌های دیگری مشرف است از این رو، ایجاد استحکامات برای این قلعه لازم نبوده، اما در سمت شمال که پشته ارتفاع کمتری دارد بقایای دیواری عریض و محکم از سنگ لاشه با ملات و برج‌های نیم استوانه وجود دارد.
به غیر از تنگه که عبور از آن کاری نسبتاً دشوار است، یک راه دیگر برای ورود به قلعه وجود دارد، راهی مخفی در دل کوه که در حقیقت از ویژگی‌های متمایزکننده و برجسته قلعه قمچقای است و آن را در ردیف بناهای تاریخی برجسته دنیا قرار داده است.
تونلی به طول 10 متر که دارای 40 پلکان و با شیبی 45 درجه از درون کوه به پایین راه دارد.
بازار بیجار میراث ماندگار دیار گروس
این بنا شامل یک راسته بازار شمالی جنوبی است که از بنای قدیمی آن تنها 7 دهنه ضلع جنوبی به یادگار مانده است و مابقی آن در جنگ جهانی دوم و در زمان حمله قشون روسیه به آتش کشیده شد که بخش‌های زیادی از آن از بین رفت. قدمت این بنا به زمان صفویان بر می‌گردد که در زمان قاجاریان مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.
مصالح این بنای تاریخی سنگ و آجر با ملات گچ و آهک است و پوشش بنا طاق رومی گنبد ی می‌باشد که مدت‌ها بعد از حمله قشون روسیه بازار بازسازی گردید و به جای پوشش گنبدی از پوشش فلزی و چوبی استفاده گردید که در حال حاضر نیز این بنا توسط اداره میراث فرهنگی با پوشش آجری بازسازی می‌شود.
حجره‌ها و مغازه‌ها در دو طرف این بازار نمای زیبایی به این مکان بخشیده است و این بنا با وجود نا ملایمات روزگار و گذر زمان زیبایی و استواری خود را حفظ کرده و مایحتاج روزمره مردم این شهرستان و روستاهای اطراف از این مکان تهیه می‌شود.

پل صلوات آباد بنایی تاریخی در دل قزل اوزن
یکی دیگر از آثار تاریخی دیار گروس پل صلوات آباد است که در 15 کیلومتری جاده بیجار - تکاب واقع شده. در ساخت این پل، طاق‌های لب تیز و سکوهای متعددی، با دیدی کامل از اصول معماری ایرانی و اصول پل سازی، به کار برده شده است.
تاریخ دقیق ساخت پل مشخص نیست اما از شواهد پیداست که پل با عناصر ویژه دوران صفویه به ویژه سنگ‌های حجاری شده و الگوهای آن دوران ساخته شده و در دوره‌های بعدی مرمت‌هایی بر روی آن صورت گرفته است.
پل صلوات آباد 130 متر طول دارد و ارتفاع آن بر طبق موقعیت توپوگرافی بین 8.4 تا 12 متر است. این پل از جبهه شمالی متکی به صخره‌های طبیعی ساحل و دهانه پل دارای وسعت و ارتفاع زیاد است.
این پل شامل 9 دهانه قوسی شکل مختلف است که از شمال به جنوب از بزرگی آنها کاسته می‌شود.چشمه‌های این پل به وسیله پایه‌های قطور سنگی به هم متصل و بین دهانه‌ها طولی طراحی شده است.
پایه‌های پل در قسمت تحتانی دارای سنگ‌های تراشدار و در بالاتر سنگ‌های نامیزان و آجرچینی قوس‌های جناقی دهانه بسیار هنرمندانه صورت گرفته است.
این پل در دو طرف بالای خود دارای جان پناه است که از قلوه سنگ و آجر کار شده که نظیر آن در پل‌های قدیمی خصوصاً در اصفهان دیده می‌شود.
پل تاریخی صلوات آباد در سال 1375 بر اثر سیل‌های شدید تخریب و پس از مدتی بازسازی شد.
این پل یکی دیگر از نمادها و نشانه‌های قدمت بیجار گروس است که در سال 1337 در ردیف 420 آثار ملی ثبت شده و هر ساله پذیرای گردشگران زیادی است.

مسجد خسروآباد نگینی در دل گروس
مسجد خسروآباد از آثار تاریخی دیار بیجار گروس است که قدمت آن به دوران زندیه بر می‌گردد. این مسجد دارای ستون‌های آجری و سقف‌های کوتاه و گنبدهای کوچک و بدون مناره است.
مصلای این مسجد دارای پلان شبستانی ست که با شش ستون مدور قطور آجری و پانزده گنبد کوچک مسقف شده است.
این بنا شامل مصلای تابستانی در ضلع شمالی، ایوان جنوبی و حجره‌هایی برای استراحت طلاب و خادمین است که ایوان جنوبی آن در دوران قاجار به دستور امیر علاءالدین گروسی (از خوانین گروس ساکن در خسروآباد) ساخته شده و به مسجد امیر علاءالدین هم معروف است.
از عمده تزئینات مسجد می‌توان به آجر کاری و طرح‌های گوناگون در بخش‌های داخلی و خارجی آن اشاره کرد. چشمه جوشانی و پر آبی که نزدیک مسجد وجود دارد از گذشته‌های دور در آب نمای حیاط مسجد جریان داشته است. این مسجد به سبک مساجد خاص گروس ساخته شده و ویژگی آن یک ایوان جنوبی، شبستان ستون دار در پشت آن و یک حیاط مقابل آن است.
این بنا که متأثر از معماری مسجد جامع زنجان است؛ از بناهای ارزشمند بیجار به شمار می‌رود.
مسجد خسروآباد گروس به شماره 2607 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

تیمچه حاج شهباز، زیبای خفته در قلب بیجار
تیمچه حاج شهباز در مرکز شهر، و در حد فاصل خیابان اردلان -فاضل و راسته بازار قرار دارد.
این بازار شامل یک راسته طولانی شمالی، جنوبی و تیمچه ای در شرق «تیمچه حاج شهباز» و سرای معروف به تیمچه امیر تومان که در حال حاضر اداره میراث فرهنگی شهرستان در آن مستقر است.
در دو طرف راسته بازار کمتر حجره‌ای از بافت معماری قدیمی باقیست و اکثر آنها با تغییراتی اساسی بازسازی شده اند که نوع معماری آنها همانند سایر بازارهای ایران است.
در ضلع شرقی راسته بازار تیمچه ای قرار دارد که درب ورودی آن چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند، اما به دلیل مرمت آن در طی این چندین سال به صورت سطحی نه از سر دلسوزی و رسیدگی به میراث ماندگار در حال بازسازی است و آنگونه که باید و شاید است به مردم معرفی نشده.
این اثر معماری زیبا که چون نگینی زیبا در قلب شهر خفته، دارای فضای سرپوشیده مرکزی است که حجره‌هایی پیرامون آن شکل گرفته است.
نوع قوس‌ها، کادر بندی و رسمی بندی در سقف تیمچه حاج شهباز حکایت از دستان هنر مند مردانی را دارد که با خلق این اثر تاریخی زیبا چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.
یکی دیگر از زیبایی‌های این اثر تاریخی که نشانگر تفکر والای معمار ساختمان است، تعبیه نور گیرها در سقف و در ترکیب کادر بندی ها به زیبایی این اثر افزوده است.
دیوارهای داخلی و طاق‌ها با نمای آجری به صورت راسته و خفته با اشکال هندسی آدمی را به اعماق تاریخ می‌برد.
به گفته پیشینیان این مکان تاریخی، باستانی در زمان قاجاریه دارای رونق خاصی بوده است.