بزرگنمايي:
عصرکرد- کرمانشاه یکی از مقاصد مهم گردشگری کشورمان محسوب می‌شود که در طول سال
بخصوص ایام نوروز و تابستان پذیرای هزاران مسافر و گردشگر است، ایرنای
کرمانشاه امسال تصمیم گرفته است جاذبه‌های گردشگری استان را برای ارایه به
گردشگران معرفی کند که امروز به معرفی پاوه، شهر هزار ماسوله می‌پردازیم.
مسوولان استان و دست اندرکاران اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع
دستی کرمانشاه در تدارک لازم برای استقبال و پذیرایی از مسافران نوروزی
هستند تا کسانی که وارد این استان مرزی می شوند حداکثر بهره را از مناظر
طبیعی و تاریخی کرمانشاه برده و با خاطره ای خوش این دیار را ترک کنند.
استان کرمانشاه با حدود 2 میلیون نفر جمعیت در غربی ترین نقطه ایران
اسلامی در همسایگی استان های همدان، لرستان، کردستان و ایلام قرار دارد و
با داشتن بیش از 330 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق در طول تاریخ همواره
نقش محوری و مرکزی در غرب کشور دارد.
وجود چهار هزار اثر شناخته شده تاریخی و طبیعی که بیش از 2 هزار و 200
مورد آن به ثبت ملی رسیده است، 200 جاذبه گردشگری، 50 منطقه نمونه گردشگری،
14روستای هدف گردشگری، اثر جهانی بیستون در کنار آثار شاخص دیگری همچون
تاق بستان، معبد آناهیتا، تکیه معاون الملک، مجموعه قلعه یزدگرد، چهارقاپی و
کاخ خسرو و غار قوری قلعه که جملگی در فهرست موقت ثبت جهانی قرار دارند،
60 رشته فعال صنایع دستی، 97 نشان ملی صنایع دستی و 10 نشان بین المللی
صنایع دستی موجب شده این استان جزو استان های مطرح در حوزه گردشگری شناخته
شود.
طبیعت بکر، اقلیم مناسب، آب و هوای چهارفصل، آب فراوان، سراب های بی
شمار، بازارچه های مرزی متعدد، تنوع فرهنگی و دشت های حاصل خیز، زیرساخت ها
و مسیرهای ارتباطی مناسب، فرودگاه بین المللی و از همه مهمتر مردمان مهمان
نواز این گهواره تمدن را به "سینه ستبر و چهره زیبای ایران اسلامی" تبدیل
کرده است.
معرفی و موقعیت جغرافیایی پاوه
شهرستان پاوه با قدمتی بیش از سه هزار سال در شمال غربی استان کرمانشاه
بین 34 درجه و 53 دقیقه تا 35 درجه و 18 دقیقه عرض شمالی و 45 درجه و 56
دقیقه تا 46 درجه و33 دقیقه طول شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ قرار
دارد.
این شهرستان از شمال و شمال شرقی به شهرستان مریوان در استان کردستان،
از شرق و جنوب به شهرستان جوانرود و از غرب به کشور عراق محدود شده است.
این شهرستان دارای سه بخش به نام‌های مرکزی ، باینگان و نوسود و هفت
دهستان است. شهر پاوه مرکز شهرستان پاوه در 112 کیلومتری شمال غربی شهر
کرمانشاه قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا هزار و 485 متر است، این
شهرستان در مجاورت مرز ایران با عراق (اقلیم کردستان) قرار دارد، به دلیل
ساختار پلکانی شهر پاوه و به دلیل شباهت معماری این شهر به ماسوله گیلان
این شهر ملقب به شهر هزار ماسوله است.
سازه‌ها و منازل مسکونی این شهر به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در بیشتر
موارد پشت‌بام خانه‌ای که در ارتفاع کمتری از دامنه کوه ساخته شده است،
حیاط منزل خانه‌ای است که چند متر بالاتر از آن بنا شده است.
شهر زیبای پاوه با آب و هوای معتدل و کوهستانی است که دارای چشمه‌های
فراوان، آبشارهای افسانه‌ای زیاد، جنگل‌ها، مراتع و باغ‌های سرسبزی است که
جلوه و زیبایی خاصی به آن بخشیده‌اند و باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی
فراوانی شده است.
وجه تسمیه
وجه تسمیه پاوه را به « پاو » سردار یزگرد سوم نسبت می دهند و معتقدند
یزگرد سوم او را به منظور تجدید آیین زردشت به منطقه روانه کرده است، در
قلعه «دژ» و «پاسگه» که هنوز در پاوه دیده می شوند، بازمانده برج و باروهای
آن سردار است.
شهرستان پاوه دارای جاذبه های گردشگری فراوانی است که بصورت اختصار تعدادی از این جاذبه ها را معرفی می کنیم.
پاوه شهر آبشارها
شهرستان پاوه همچنین از جهت داشتن آبشارهای مختلف به شهر آبشارها نیز
معروف است و هر ساله گردشگران ایرانی و غیر ایرانی زیادی را جذب می کند به
همین دلیل در ادامه با چند مورد از این آبشارهای معروف و زیبای منطقه را
معرفی می کنیم.
آبشار دشه
آبشار دشه با 35 متر بر دامنه کوه آتشگاه و در پایین دست روستای دشه در
حدود هشت کیلومتری غرب شهر پاوه قرار گرفته است و یکی از زیباترین آبشارهای
این منطقه و از دیدنی های پاوه است که در فصل های مختلف این کشور چهار
فصل، زیبایی خود را حفظ می کند و در هر فصل به صورتی خاص و منحصر به فرد
زیبا است. طبیعتی که اطراف این آبشار را احاطه کرده نیز بر زیبایی های این
آبشار افزوده است. این آبشار بعد از عبور از رودخانه پاوه رود به رودخانه
بزرگ سیروان سرازیر می شود.
آبشار شیلماو
یکی دیگر از دیدنی های پاوه و آبشارهای زیبای استان کرمانشاه آبشار
شیلماو است که در قسمت غربی روستای خانقاه و در سه کیلومتری شهر پاوه قرار
دارد، اوج زیبایی این آبشار در فصل بهار است که جاری شدن و جوش و خروش این
آبشار منظره ای رویایی به آن می بخشد. این آبشار از ارتفاعات کوه آتشگاه
سرچشمه می گیرد.
آبشار شولخه
آبشار دوقلوی شولخه یکی دیگر از دیدنی های پاوه و از آبشارهای زیبا و
افسانه ای این شهر است، این آبشار زیبا در فاصله هفت کیلومتری از شهر پاوه و
در دره گنجگاه و در مسیر جاده نوسود قرار گرفته است.
آبشار شولخه از چشمه ای به نام چشمه سیلی سرچشمه می گیرد و از آن جایی
که این چشمه فصلی است این آبشار نیز فصلی به شمار می آید و در فصل های
مخصوصی از سال در جریان است اما از آنجایی که این آبشار در زیر جاده قرار
گرفته و از چشم رهگذران و مسافران نا آشنا دور مانده است هنوز طبیعت و فضای
بکر و دست نخورده خود را حفظ کرده و فقط افرادی که کاملا با محیط این
منطقه آشنایی دارند می توانند جای این آبشار را به راحتی پیدا کنند و از
فصولی که آبشار در جریان است آگاه هستند.
آبشار نودشه
آبشار نودشه که یکی از دیدنی های پاوه به شمار می رود و طبیعتی واقعا
زیبا و بکر دارد در روستای نودشه که یکی از توابع شهر پاوه است قرار دارد،
این آبشار در دل کوه های بلند و دره های عمیق و بکر در امتداد رودخانه
سیروان جا خوش کرده است و طبیعت این آبشار به قدری زیبا است که به تنهایی
می تواند دلیلی برای سفر به شهر پاوه باشد، اطراف این آبشار را کوهستان های
سرسبز و جنگل های انبوه احاطه کرده است.
از آنجایی که رسیدن به این آبشار و گذر از کوهستان ها و جنگل های انبوه
اطراف آن کار نسبتا دشواری است طبیعت این آبشار دست نخورده و طبیعی باقی
مانده است و خوشبختانه اثری از تخریب طبیعت توسط انسان در آن جا به چشم نمی
خورد.
جاده پاوه به نودشه طبیعتی بسیار زیبا و دیدنی دارد و می تواند بیشتر از
چشم اندازهای جاده معروف چالوس شما را به وجد بیاورد، هنگام گذر از این
جاده چشم اندازهایی مثل کوه های بلند و صخره های سنگی و دره های عمیق، جنگل
های سرسبز و رودخانه و چشمه های مختلف را مشاهده خواهید کرد.
آبشار دریبر یکی دیگر از دیدنی های پاوه
آبشار زیبای دریبر یکی دیگر از دیدنی های پاوه است که در بین پیچ و خم
های جاده نوسود به پاوه قرار دارد و زیبایی توصیف نشدنی و منحصر به فردی به
این منطقه بخشیده است.
این آبشار زیبا از ارتفاعات بلند کوهستان های اطراف سرچشمه گرفته و پس
از ریزش از چندین صخره با ارتفاعات متفاوت به رودخانه پاوه رود و از آنجا
به رودخانه سیروان می ریزد.
در کنار جاذبه های گردشگری طبیعی و تاریخی، وجود تعدادی قرآن تاریخی در
مساجد روستاهای دودان، دشه، میرعمر، دخان و زردویی باعث شده تا گردشگری
مذهبی نیز در این شهرستان مورد توجه قرار گیرد.
جاذبه های مذهبی ، بقاع متبرکه و زیارتگاه ها
مسجد جامع پاوه یکی از مساجد قدیمی شهرستان و استان کرمانشاه است که در
خیابان امام محمد شافعی در شمال شهر پاوه واقع شده است، این بنا ظاهراً بر
روی بقایایی از آتشکده دوره ساسانی پی ریزی شده است.
این مسجد فاقد صحن بوده و از یک شبستان مستطیل شکل تشکیل شده که این
شبستان به ابعاد 15 در 20 متر است که در داخل آن 15 ستون چوبی قرار دارد که
ارتفاع هر یک از ستون‌ها 30 متر است.
مردم محل بنای این مسجد را به صدر اسلام نسبت می‌دهند و بر این باورند
که در روزگار خلیفه دوم به دستور فرزندش عبدالله بن عمر بنا شده است، در
سال‌های اخیر این مسجد توسعه پیدا کرده و ساختمان جدیدی با استفاده از شیوه
و سبک مسجد النبی در مدینه منوره در کنار آن ساخته شده است.
مسجد زمستانی پاوه
این مسجد در شهر پاوه به مسجد کوچیکه یا مسجد زمستانی معروف است که در
جنب مسجد جامع شهر پاوه قرار دارد، این مسجد قدیمی درب چوبی به ابعاد 1.5
در 90 سانتی‌متر دارد که بر روی آن کتیبه‌ای به خط خوش کوفی حک شده است.
مردم مسلمان شهر پاوه از این مسجد در فصل زمستان جهت اقامه ی نماز جماعت
و مراسمات مذهبی استفاده می کنند، همچنین مسجد زمستانی پاوه دارای حمام
موقوفه ای است که متن وقف نامه آن به زبان عربی در مسجد قرار دارد.
این مسجد قدیمی در بین مردم شهر پاوه دارای احترام خاصی است.
منطقه محافظت شده بوزین و مرخیل
منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل یکی از جاذبه‌های دیدنی استان کرمانشاه
در شهر پاوه و نزدیک به مرز کشور عراق قرار دارد، این منطقه با هدف حمایت
از گونه‌های با ارزش حیات وحش از جمله شوکای ایرانی در سال 1374 به‌عنوان
منطقه شکار ممنوع و از سال 1378 به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده اعلام شد،
علاوه‌بر حیوانات، پوشش گیاهی این منطقه هم از گونه‌های ارزشمندی است که
نگهداری آنها از اهمیت زیادی برخوردارست.
تنوع فراوان زیستی گیاهی و جانوری، جنگل‌های زیبای بلوط، کوهستان‌های دلربا، رودهای پرآب از جمله دیدنی‌های این منطقه جذاب هستند.
در این منطقه گیاهانی مانند بلوط ایرانی، زیتون، ارغوان، گلابی وحشی،
بنه، زالزالک و زبان گنجشک قابل مشاهده است و حیواناتی نظیر شوکای ایرانی،
گوزن مینیاتوری، پلنگ، سیاه‌گوش و گربه وحشی نیز در آن زندگی می‌کنند.
چشمه بل
این چشمه در کنار شاخه اصلی سیروان در نزدیکی های روستای هجیج واقع شده و
آب آن طبق بررسی های بعمل آمده معدنی است، این چشمه زیبا که از منتهی الیه
دامنه شرقی کوه دالانی با فشار فراوان بیرون می زند و در حدود 35 کیلومتری
شمال شهر پاوه قرار دارد.
چشمه هانه‌کوان
این چشمه در نزدیکی روستای دشه، در قعر دره پاوه رود وبر دامنه آتشگاه
قرار گرفته است، آبدهی هانه کوان نیز دائمی بوده و از جمله چشمه های پرآب
منطقه اورامان محسوب می شود.
فعلا در کنار این چشمه توسط بخش خصوصی تاسیسات محدودی به منظور پذیرایی
از گردشگران مستقر شده است و در حدود سه کیلومتری جاده پاوه – نوسود ، جاده
ای فرعی اما آسفالته به طرف روستای دشه در غرب شهر پاوه منتهی می شود.
دره ها
دره گنجگه ، این دره در ادامه مسیر پاوه رود به سمت
سیروان قرار دارد و از روستای دشه به پایین بسیار سخت و صعب‌العبور بوده و
فقط افراد حرفه ای قادر به طی این مسیر هستند، دره زیته از
نزدیکی‌های روستای دودان شروع شده و بخشی از مسیر شاخه مرخیل، رودخانه
سیروان را تشکیل می‌دهد؛ حرکت در این دره نیز پر هیجان و فقط کار گردشگران
ماجراجو و حرفه ای است.
رودخانه سیروان ، مهمترین و معروف‌ترین رودخانه
شهرستان پاوه است و مسیر نسبتاً طولانی و پرپیچ و خمی دارد، این رودخانه
پرآب‌ترین رودخانه استان کرمانشاه محسوب می‌شود که در بخش غربی و شمال غربی
منطقه اورامان قرار گرفته و شاخه های فراوانی دارد که مهمترین شاخه های
آن ژاوه رود، پاوه رود و مرخیل رود است و بخش اعظم آب این رودخانه از چشمه
های دامنه کوه های شاهو، کوسالان، دالانی، آتشگاه و ماکوان و نیز بخش شمالی
اورامان تأمین می‌گردد.
غار دست ساز مرحوم خالو حسین
خالو حسین کوهکن با نام اصلی (حسین عثمانی زاده) ششم مهرماه 1309، در
دروله سفلی، شهرستان جوانرود، استان کرمانشاه — درگذشت، پنجم مردادماه
1395، در بانه‌وره،( شهرستان پاوه، استان کرمانشاه) مردی است که نامش
همانند نام اساطیر بزرگی چون فرهاد کوهکن پرآوازه گشته و چون افسانه‌ای
جاودان، همگان را در بهت و حیرت واداشته است.
خالو حسین در ابتدا تنها می‌خواهد جایی کوچک برای نماز گذاردن خود
بسازد، اما هر روز که می‌گذشت عزمش بیشتر می‌شد تا بنایی را بناء نهد که در
طول ادوار، باقی بماند و نمادی برای پایداری و پایمردی مردمان دیار خود
باشد.
وی که فردی معلول به نام حسین کوهکن ملقب به فرهاد ثانی بود در سال 1357 شروع به کندن کوه کرد و 20 سال از عمرش صرف ساخت این غار شد.
همچنین غار دستکند خالو حسین از جاذبه‌های توریستی زیبای منطقه میگوره
پاوه است که طی سال های گذشته نیز این اثر به تدریج مطرح شده و تعداد
گردشگران قابل توجهی هم از آن بازدید کرده‌اند.
این غار در منطقه توریستی میگوره شهر بانه وره شهرستان پاوه قرار دارد.
12 روستای جذاب پاوه برای گردشگری در نوروز
یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری شهرستان پاوه روستاهایی زیبا و جذاب
آن است که در میان آنها 12 روستا در این شهرستان وجود دارد که بیشتر از
دیگر روستاها به ویژه پس از ثبت جهانی منظر فرهنگی تاریخی اورامانات تبدیل
به مقصد گردشگران شده است.
باتوجه به ظرفیت های زیادی که در بحث اکوتوریسم در منطقه اورامانات وجود
دارد، گردشگری روستایی هم در آن بسیار موردتوجه قرار گرفته است به طوری که
تعدادی از روستاهای پاوه هر ساله بویژه در ایام نوروز پذیرای گردشگران
زیادی هستند که امسال هم با توجه به ثبت جهانی شدن منطقه پیش بینی می شود
شمار بالایی از گردشگران از آنها دیدن کنند.
روستاهای تین، زردویی، ساتیاری، دودان، داریان، نجار، خانقاه، شمشیر، گلال،
دشه، هجیج و شرکان 12 روستای پاوه هستند که با معماری منحصربفرد، طبیعت
بکر و حیرت آور و زیبایی های سحر انگیز در ایام نوروز گردشگران را به سمت
خود می کشانند و سفری خاطره انگیز و رویایی را برایشان رقم می زنند.
در میان این روستاها، « هجیج » شهرت زیادی کسب کرده و با وجود جاذبه
هایی همچون رودخانه سیروان، چشمه پرآب بِل، سد داریان، قایقرانی در سد،
امامزاده عبیدالله معروف به کوسه هجیج، حوض پیر، چله خانه و ... میزبان
گردشگران بی شماری است.
روستای هجیج
روستای هجیج یکی از پرجاذبه‌ترین نقاط استان کرمانشاه و از مناطق دیدنی
اورامانات، که در 34 کیلومتری پاوه و 123 کیلومتری کرمانشاه قرار گرفته است
این روستا علاوه بر جاذبه های طبیعی جذاب از نظر صنایع دستی و بافت
روستایی نیز حایز اهمیت است.
این روستای زیبا در محدوده سیروان بخش مرکزی پاوه قرار دارد که از شمال و
شمال شرق در 30 کیلومتری شهرستان مریوان، از جنوب شرق به بخش مرکزی
شهرستان پاوه، از جنوب به دهستان نیسانه و از غرب روستای اطراف نودشه
ارتفاع 900 متر، از شمال و غرب و جنوب به کوهستان و از شرق به روستای
سیروان منتهی می گردد.
این روستا 1200 سال قدمت دارد وجود بقعه امامزاده سید عبیدالله که از وی
به عنوان برادر امام رضا یاد می شود و از جاذبه های گردشگری آن است حکایت
از قدمت روستا است.
مساحت بافت روستا 53/14 هکتار است، این روستا دارای یک باب مسجد، چله
خانه، خانقاه و امامزاده و همچنین یک باب کتابخانه است؛ یکی از اشتغالات
ساکنان روستا تولید صنایع دستی است و یک واحد بسته بندی آب معدنی در 5/1
کیلومتری شمال شرق روستا در کنار چشمه بل وجود دارد.
سد داریان
سد داریان سد خاکی ساخته شده بر روی رودخانه سیروان ،تقریبا در 25
کیلومتری شهر پاوه و در مجاورت روستای داریان و هجیج است، این سد چشم انداز
زیبایی را به روستاهای هجیج ،هیروی و داریان داده است، همزمان با آبگیری و
شروع به فعالیت شرکت های گردشگری قایقرانی و توسعه گردشگری سد زیبایی های
این محدوده چندین برابر خواهد شد.
روستای شمشیر
این روستا بر دامنه جنوبی شاهو و در کیلومتر 110 جاده اصلی کرمانشاه -
پاوه واقع شده است، زمستان های سرد و تابستان های معتدل از ویژگی های آب و
هوایی شمشیر قلمداد می شود.
روستای خانقاه
این روستا در 2 کیلومتری جنوب شهر پاوه روبروی کوه آتشگاه واقع شده واز
هر چهار طرف توسط درختان باغی محصور شده است، جاده پاوه به خانقاه و ادامه
آن تا روستای گلال تماما آسفالت بوده و عبور از این مسیر جنگلی 10 کیلومتر
برای هر گردشگری پر از مناظر دیدنی و جذاب است.
یادمان شهدای پاوه
در محاصره شهر پاوه در مرداد 58 به وسیله نیروهای ضدانقلاب، تعدادی از
مدافعان مجروح بومی و غیربومی شهر در بیمارستان پاوه بستری شدند که نیروهای
ضدانقلاب پس از درگیری نابرابر، مجروحان را از بیمارستان خارج و همگی را
در محوطه بیمارستان، قتل عام می کنند.
پس از این واقعه و رسیدن نیروهای آزادیبخش و شکست حصر پاوه، شهدای بومی
را در قبرستان محلی و 9 نفر رزمنده غیر بومی را در این محل به خاک می
سپارند.
توسعه این یادمان در سال 1385 انجام گرفت و اکنون یکی از مقاصد کاروان های راهیان نور و گردشگری دفاع مقدس است.
صنایع دستی
از صنایع دستی شهرستان پاوه می توان به قالیبافی،گیوه بافی (زیر پارچه ای) پارچه بافی (چوخه رانک)، نساجی و سبدبافی اشاره کرد.
از جمله سوغات های معروف منطقه پاوه و اورامانات می توان به محصولات
باغی، کشاورزی ولبنی شامل: توت، انار، انجیر، انگور دیم، گردو و مویز، رب
انار سقز کردی، روغن حیوانی و کشک ، کلاش هورامی، سجاده نماز و پارچه شال
اشاره کرد.
استان کرمانشاه با هزاران جاذبه بکر طبیعی و آثار منحصر به فرد تاریخی،
بعد از سه سال رکود گردشگری ناشی از همه گیری کرونا، ایام نوروز نیز خود را
آماده استقبال از مسافران نوروزی اقصی نقاط کشور کرده است.
نوروز امسال بیش از 2 میلیون و 675 هزار نفر از جاذبه‌های استان کرمانشاه دیدن کردند.