عصر کرد - وقتی پژوهشگران استخوانهای یک نهنگ را در اعماق اقیانوس قرار دادند، انتظار داشتند کرمهای زامبی سریعا وارد عمل شوند. اما پس از گذشت ۱۰ سال، هیچ اثری از آنها دیده نشد. این نتیجهای نگرانکننده است که به سطح پایین اکسیژن در منطقه ارتباط دارد.
این کرمها نقش کلیدی در تجزیه بقایای نهنگ و حمایت از حیات در اعماق دریا دارند. ناپدید شدن آنها نشان میدهد که کاهش اکسیژن ناشی از تغییرات اقلیمی میتواند کل اکوسیستمهای ناشی از مرگ نهنگ(whale-fall) را مختل کند.
به نقل از ساینسدیلی، در فیلمهای ترسناک، اغلب ترسناکترین تهدیدها، آنهایی هستند که نمیتوان آنها را دید. در اعماق اقیانوس، دانشمندان اکنون با نوعی نگرانی ناشی از غیاب غیرقابل توضیح یک گونه حیاتی مشابه مواجهاند.
این گونه که به طور رسمی به نام «بلعنده استخوان» یا کرم زامبی شناخته میشود، نقش مهمی در اکوسیستم دارد. ناپدید شدن آن میتواند نشانه مشکلات عمیقتر باشد، از جمله از دست رفتن گونهها و ضعیف شدن اکوسیستمها که به تغییرات اقلیمی بلندمدت مرتبط است.
آزمایش ۱۰ ساله در اعماق دریا
فابیو د لئو، دانشمند ارشد شبکه اقیانوسی کانادا (ONC) و استاد کمکی دانشگاه ویکتوریا، یکی از رهبران یک آزمایش بلندمدت در سواحل بریتیش کلمبیا بود. در این مطالعه، استخوانهای نهنگ گوژپشت در کف اقیانوس قرار گرفت و برای نشانههای حیات پایش شد.
پس از سالها مشاهده، پژوهشگران هیچ اثری از کرمهای زامبی پیدا نکردند، با وجود نقش شناختهشده آنها در تجزیه استخوانهای نهنگ و حمایت از شبکه غذایی اعماق دریا از آنها اثری نبود.
کرمهای زامبی موجوداتی غیرمعمول هستند. آنها دهان، مقعد و دستگاه گوارش ندارند، اما با فرو کردن ساختارهای ریشهمانند به داخل استخوان، زنده میمانند. در داخل این ریشهها، میکروبهایی زندگی میکنند که مواد مغذی استخراج میکنند و سپس کرمها از آن تغذیه میکنند.
به دلیل این نقش ویژه، این کرمها به عنوان مهندس اکوسیستم شناخته میشود، زیرا به بازیافت مواد مغذی کمک کرده و شرایطی ایجاد میکند که گونههای دیگر بتوانند وارد شوند.
چرا غیاب آنها نگرانکننده است؟
۱۰ سال فیلمبرداری با دوربینهای زیرآبی با وضوح بالا هیچ نشانهای از سکونت کرمهای زامبی ثبت نکرد. در اصطلاح علمی، چنین نتیجهای نتیجه منفی نامیده میشود و به اندازه یافته مثبت، میتواند معنیدار باشد.
این یک مشاهده قابل توجه در یک آزمایش بلندمدت بود و نشان میدهد که غیاب کرمها ممکن است به سطح غیرمعمول پایین اکسیژن در محل مطالعه مرتبط باشد.
استخوانهای نهنگ در تقریبا هزار متر پایینتر از سطح اقیانوس آرام قرار داده شدند. این منطقه در یک منطقه طبیعی کماکسیژن واقع شده و در مسیر مهاجرت نهنگهای گوژپشت و خاکستری قرار دارد.
وقتی نهنگها به دلایل طبیعی یا تهدیدهای انسانی مانند برخورد با کشتی یا گیر افتادن در تورهای صیادی میمیرند، بدن آنها به کف دریا میافتد. این رویدادها «مرگ نهنگ» ایجاد میکنند، که معمولا منبع ناگهانی غذایی فراهم کرده و از تنوع زیستی بالا حمایت میکنند. نبود کرمهای زامبی نشان میدهد که گسترش مناطق دارای حداقل اکسیژن (OMZ) در شمال شرقی اقیانوس آرام و فراتر از آن، ممکن است این اکوسیستمها را مختل کند.
دادههای اولیه از تحقیقات جاری «مرگ نهنگ» در مکانهای دیگر نیز نگرانیهای مشابهی را نشان میدهد.
اگر کرمهای زامبی ناپدید شوند، واکنش زنجیرهای میتواند بسیاری از گونههای دیگر را تحت تاثیر قرار دهد. بدون این کرمها، برای تجزیه استخوانها و شروع فرآیند جانشینی اکولوژیک، دسترسی سایر موجودات به مواد مغذی ذخیره شده در بقایای نهنگ کاهش مییابد.
خطر از دست رفتن گونهها
اساسا ما درباره احتمال از دست رفتن گونهها صحبت میکنیم. کرمهای زامبی بالغ معمولا روی استخوان نهنگ زندگی میکند، در حالی که لارو آنها با جریانهای اقیانوسی مسافتهای طولانی را طی کرده و به نهنگهای مرده جدید میرسد، گاهی صدها کیلومتر دورتر.
اگر این زیستگاهها ناپدید شوند یا درست عمل نکنند، ارتباط بین سایتهای مرگ نهنگ قطع میشود. با گذشت زمان، این میتواند منجر به کاهش تنوع گونههای کرمهای زامبی در مناطقی وسیع شود.
تاثیر بر سایر مهندسهای اکوسیستم اعماق دریا
گروه تحقیقاتی همچنین شواهدی یافت که یک مهندس اکوسیستم دیگر نیز تحت فشار است. دوکفهایهای چوبخوار (Xylophaga) روی نمونههای چوب غرق شده حضور داشتند، اما نرخ سکونت آنها بسیار پایینتر از مناطق غنی از اکسیژن بود.
سکونت کندتر میتواند فرآیند تجزیه کربن را به تأخیر انداخته و تشکیل زیستگاه برای گونههای دیگر را کاهش دهد.