عصر کرد - انتخاب / الجزیره نوشت: پایگاه اجتماعی رئیسجمهور آمریکا با مداخله در ایران مخالف است، در حالی که حامیان مالی طرفدار اسرائیل و تندروها برای افزایش نقشآفرینی آمریکا فشار میآورند.
در ادامه این مطلب آمده است: بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بیش از ۳۰ سال است که درباره تهدیدی «وخیم» از سوی ایران علیه اسرائیل و جهان هشدار میدهد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، در ماه ژوئن به این هشدارها توجه کرد و تأسیسات هستهای تهران را بمباران کرد. اما به نظر میرسد نتانیاهو هنوز راضی نیست و قرار است وقتی روز یکشنبه برای دیدار با ترامپ به اقامتگاه مارالاگو در فلوریدا بازمیگردد، برای اقدامات نظامی بیشتر علیه ایران فشار بیاورد.
این بار تمرکز بر برنامه موشکی ایران است.
مقامهای اسرائیلی و متحدان آمریکاییشان بار دیگر طبل جنگ علیه ایران را میکوبند و استدلال میکنند که باید فوراً به مسئله موشکهای تهران پرداخته شود.
اما تحلیلگران میگویند رویارویی دیگری با ایران آشکارا با اولویتهای اعلامشدهٔ سیاست خارجی ترامپ در تضاد خواهد بود.
سینا توسی، پژوهشگر ارشد اندیشکده «مرکز سیاست بینالملل»، گفت در حالی که ترامپ در پی تعمیق همکاری اقتصادی و ایجاد پیوندهای دیپلماتیک میان اسرائیل و کشورهای عربی است، نتانیاهو به دنبال سلطه نظامی بر منطقه است.
توسی گفت: «این میل به درگیری دائمی آمریکا و جنگهای پیدرپی علیه ایران برای درهم شکستن دولت ایران، بازتاب هدف اسرائیل برای سلطه بیرقیب، هژمونی بیچالش و توسعهطلبی است.»
او افزود: «به نظرم این ریشه اهداف نتانیاهو و جهتی است که میخواهد آمریکا را به حمایت از آن سوق دهد؛ اما این مسیر با منافع آمریکا که به سمت دیگری میرود و ثبات بیشتری در منطقه میخواهد—بیآنکه مستلزم دخالت نظامی مستقیم آمریکا باشد—به نقطه تقابل میرسد.»
از زمانی که ترامپ آتشبسی در غزه میانجیگری کرد—که اسرائیل تقریباً هر روز آن را نقض کرده است—او که خود را صلحطلب معرفی میکند، مدعی شده برای نخستین بار در ۳ هزار سال گذشته صلح را به خاورمیانه آورده است.
راهبرد امنیت ملیِ تازهمنتشرشدهٔ دولت او نیز میگوید این منطقه «در حال تبدیل شدن به عرصهای از شراکت، دوستی و سرمایهگذاری» است و دیگر اولویت اصلی آمریکا محسوب نمیشود.
جابهجایی تیرکهای دروازه
در حالی که آمریکا وعده میدهد حضور نظامی و راهبردی خود در خاورمیانه را کاهش دهد، اسرائیل به نظر میرسد برای جنگی لابی میکند که میتواند واشنگتن را به درگیری بکشاند.
در دهههای گذشته، اسرائیل برنامه هستهای ایران را بهعنوان مهمترین تهدید علیه امنیت خود و جهان برجسته کرده است.
اما ترامپ اصرار دارد که حملات آمریکا به سه تأسیسات هستهای ایران در ژوئن، این برنامه را از بین برده است.
صرفنظر از درستی یا نادرستی این ارزیابی، به گفتهٔ تحلیلگران، همین اعلام ترامپ اسرائیل را واداشته تا برای پرهیز از تناقض علنی با رئیسجمهور آمریکا، دشمنسازی تازهای بیابد.
تریتا پارسی، معاون اجرایی مؤسسه کوئینسی—اندیشکدهای آمریکایی که دیپلماسی را ترویج میکند—گفت از آنجا که ترامپ «بهدرستی یا نادرستی» مسئله هستهای را حلشده اعلام کرده، اسرائیل تمرکز را به سمت موشکها میبرد تا فشار بر تهران حفظ شود.
پارسی به الجزیره گفت: «نتانیاهو آمریکا را به پیوستن به جنگی دیگر با ایران سوق میدهد—این بار با تمرکز بر موشکها—تا حدی چون ترامپ پذیرای پرداختن به مسئله هستهای نیست؛ چرا که گفته آن را حل کرده و برنامه را «نابود» کرده است.»
او افزود: «اسرائیلیها مدام تیرکهای دروازه را جابهجا میکنند تا اطمینان یابند تقابل با ایران به جنگی بیپایان و همیشگی تبدیل شود.»
ایران همواره تأکید کرده برنامه هستهایاش صلحآمیز است؛ برخلاف اسرائیل که بهطور گسترده گمان میرود دارای زرادخانه هستهای اعلامنشده باشد.
تهران همچنین هرگز بدون تحریک قبلی به اسرائیل موشک شلیک نکرده است.
در جریان جنگ ژوئن، ایران صدها موشک به سمت اسرائیل شلیک کرد که دهها فروند از لایههای چندگانه پدافند هوایی این کشور عبور کردند؛ اما این اسرائیل بود که بدون تحریک آشکار، جنگ را آغاز کرد.
تمرکز حامیان اسرائیل بر موشکها
با این حال، اسرائیل و متحدانش زنگ خطر برنامه موشکی ایران را به صدا درآوردهاند و هشدار میدهند که تهران در حال بازیابی و افزایش ظرفیت تولید خود است.
کمیته روابط عمومی آمریکا–اسرائیل (AIPAC) این ماه در ایمیلی به حامیانش نوشت: «در حالی که عملیات «شیر خیزان» اسرائیل موفق شد بخش زیادی از توان موشکهای بالستیک ایران را نابود کند، برآورد اسرائیل این است که از ۳ هزار موشکی که ایران پیشتر داشت، حدود ۱۵۰۰ موشک باقی مانده است.»
در ادامه آمده است: «تهدید موشکهای بالستیک ایران در دستور کار خواهد بود، زمانی که نخستوزیر نتانیاهو روز یکشنبه به فلوریدا سفر کند و دوشنبه در مارالاگو با رئیسجمهور ترامپ دیدار کند.»
لیندزی گراهام، سناتور تندرو ضدایران و نزدیک به ترامپ، این ماه به اسرائیل سفر کرد و بار دیگر درباره خطر موشکهای دوربرد ایران هشدار داد و گفت ایران آنها را «در تعداد بسیار بالا» تولید میکند.
او به روزنامه جروزالم پست گفت: «ما نمیتوانیم اجازه دهیم ایران موشکهای بالستیک تولید کند، چون میتوانند گنبد آهنین را از پا درآورند.» او افزود: «این یک تهدید بزرگ است.»
اسرائیل کاتس، وزیر دفاع اسرائیل، نیز بر ظرفیت موشکی ایران تأکید کرده و تلویحاً گفته دولت نتانیاهو هیچ تهدیدی را در منطقه تحمل نخواهد کرد.
او به نقل از تایمز آو اسرائیل گفت: «نهاد دفاعی تحولات را از نزدیک رصد میکند و طبیعتاً فراتر از این نمیتوانم توضیح دهم.»
او افزود: «اما بر سر یک اصل اختلافی نیست: آنچه پیش از ۷ اکتبر بود، دیگر تکرار نخواهد شد.» این سخن اشارهای بود به حملات حماس به رهبری این گروه در سال ۲۰۲۳. «ما تهدید به نابودی علیه دولت اسرائیل را تحمل نخواهیم کرد.»
اما منتقدان میگویند هدف اسرائیل صرفاً رفع تهدیدهای وجودی نیست، بلکه هژمونی منطقهای است.
به باور آنها، هدف نهایی یا تغییر حکومت ایران است یا انجام حملات دورهای برای ضعیف نگه داشتن کشور و محرومکردن آن از توان نظامی معنادار.
پارسی گفت: «اسرائیلیها هر شش ماه یکبار با طرح تازهای برای بمباران ایران برمیگردند و این روند تا وقتی ترامپ تصمیم بگیرد آن را متوقف کند، پایان نخواهد یافت.»
او افزود: «اگر ترامپ بار دیگر—مثل ژوئن—تن بدهد، ژوئن بعد دوباره با طرح جنگی تازه روبهرو خواهد شد، و دسامبر بعد و ژوئن بعدتر هم همینطور. این چرخه تا وقتی او جلویش را بگیرد، متوقف نمیشود.»
پایگاه اجتماعی ترامپ
شاهینهای سیاست خارجی که خواهان تغییر حکومت در ایران بودند، زمانی بر حزب جمهوریخواه ترامپ سلطه داشتند.
اما تا حدی بهواسطه خود ترامپ، اکنون بخشهای بزرگی از پایگاه اجتماعی او بهشدت با مداخلات نظامی مخالفاند و ترجیح میدهند تمرکز بر مشکلات داخلی آمریکا باشد.
جنبش «اول آمریکا» که چهرههای رسانهای راستگرای بانفوذی چون تاکر کارلسن و استیو بنن نمایندگیاش میکنند، در ژوئن از ترامپ خواستند به ایران حمله نکند.
حتی چارلی کرک—که اخیراً درگذشت—از متحدان نزدیک ترامپ و حامی سرسخت اسرائیل، با دخالت آمریکا در جنگ مخالفت کرد.
کارلسن پیشتر فشار تازهٔ اسرائیل برای جنگ را بهشدت نقد کرده است.
او این ماه در خبرنامهاش نوشت: «کمتر از شش ماه از زمانی میگذرد که ترامپ بهخاطر نتانیاهو خطر جنگ با ایران را به جان خرید، اما بهجای قدردانی، نخستوزیر حالا خواستار بیشتر است. این تعریف دقیق یک رابطه انگلی است.»
با این حال، فراکسیون جمهوریخواه در کنگره همچنان بهطور قاطع همسو با اسرائیل است و مشاور ارشد سیاست خارجی ترامپ، وزیر خارجه مارکو روبیو، از تندروهای ضدایران به شمار میرود.
ابرسرمایهگذاران طرفدار اسرائیل که به تأمین مالی کارزار انتخاباتی ترامپ کمک کردند—مانند میریام ادلسون—نیز احتمالاً فشار متقابلی علیه صداهای «اول آمریکا» در جنبش ترامپ وارد خواهند کرد.
پارسی درباره ملاحظات داخلی جنگ با ایران گفت: «اینها عوامل بسیار مهمی هستند، اما باید درک کرد که در دو جهت متضاد عمل میکنند.»
او افزود: «رأیدهندگان این را نمیخواهند. اهداکنندگان—دستکم بخش بزرگی از آنها—میخواهند. و با نزدیک شدن به انتخابات میاندورهای [نوامبر ۲۰۲۶]، این دو گروه فشارهایی در دو جهت مخالف وارد خواهند کرد؛ از سوی دو گروهی که ترامپ باور دارد به هر دوی آنها نیاز دارد.»
توسی گفت محاسبات سیاسی جنگ با ایران اکنون از ژوئن مهمتر شده، زیرا به انتخابات ۲۰۲۶ نزدیکتر هستیم؛ انتخاباتی که کنترل کنگره را تعیین میکند.
او گفت: «محبوبیت ترامپ اکنون بهخاطر بحران هزینههای زندگی و شکاف محافظهکاران بر سر سیاست خارجی بسیار پایین است. بنابراین فکر میکنم همه این عوامل توان ترامپ برای ورود به یک جنگ بزرگ را محدود میکند.»
خطر تشدید
ترامپ توانست پس از حملات ژوئن ادعای پیروزی کند.
او از اسرائیل حمایت کرد، به برنامه هستهای ایران آسیب زد و بدون کشاندن آمریکا به یک درگیری طولانیمدت دیگر، پایگاه اجتماعی خود را حفظ کرد.
پس از حمله موشکی ایران به یک پایگاه آمریکا در قطر—که تلفات آمریکایی نداشت—ترامپ پس از ۱۲ روز آتشبس را برای پایان دادن به جنگ اعلام کرد.
اما تحلیلگران هشدار میدهند که دور دوم بمباران علیه ایران شاید به این آسانی پایان نیابد.
پارسی گفت خویشتنداری ایران در ژوئن احتمالاً تکرار نخواهد شد، زیرا عدم تمایل تهران به تشدید تنش در غرب بهعنوان ضعف تلقی شد
او گفت: «پاسخ ایران بسیار سختتر و سریعتر خواهد بود، چون ایرانیها میفهمند اگر قاطعانه پاسخ ندهند و این تصور را از بین نبرند که ایران کشوری است که میشود هر شش ماه یکبار آن را بمباران کرد، آنوقت ایران به کشوری تبدیل میشود که اسرائیل هر شش ماه یکبار آن را بمباران میکند.»
پارسی هشدار داد که اسرائیل ممکن است بهطور یکجانبه حمله به ایران را آغاز کند و روی پدافند هوایی آمریکا در منطقه حساب باز کند؛ امری که بهتدریج آمریکا را به درگیری میکشاند.
او گفت ترامپ باید از همان ابتدا اسرائیل را از آغاز حمله بازدارد.
او افزود: «اگر نمیخواهند اسرائیل آن جنگ را شروع کند، به اسرائیل بگویید: “آن جنگ را شروع نکنید. و ما کاملاً کنار میکشیم.” این موضع «اول آمریکا» است.»
پارسی به راهبرد امنیت ملی ترامپ اشاره کرد که میگوید «دلیل تاریخی تمرکز آمریکا بر خاورمیانه فروکش خواهد کرد»، زیرا منطقه به سمت همکاری بیشتر و تعارض کمتر حرکت میکند.
او گفت: «خب، پس فروکش کند.»
و افزود: «دولتهای پیاپی همین حرفها را چه در راهبرد امنیت ملی و چه بیرون از آن گفتهاند. پس انجامش دهید.
بازار ![]()