تماشای ویدیوهای کوتاه شبکه‌های اجتماعی می‌توانند مغز را ضعیف کنند

عصر کرد - محققان انجمن روان‌شناسی آمریکا می‌گویند که تماشای ویدیوهای کوتاه شبکه‌های اجتماعی می‌توانند باعث «پوسیدگی مغزی» و افت عملکردهای ذهنی شوند.

سال گذشته عبارت «پوسیدگی مغزی» (Brain Rot) به عنوان لغت سال دیکشنری آکسفورد انتخاب شد؛ اصطلاحی که به مصرف بیش‌ازحد محتوای بی‌کیفیت آنلاین اشاره دارد. اما حالا انجمن روان‌شناسی آمریکا (APA) با انتشار یک مطالعه جامع تأیید کرده است که این پدیده دیگر فقط یک اصطلاح اینترنتی یا شوخی نیست، بلکه یک سندرم عصبی‌شناختی واقعی است که آسیب‌های قابل اندازه‌گیری به مغز وارد می‌کند.
در پوسیدگی مغزی فرد در اثر مصرف بیش‌ازحد محتوای سطحی و سریع (مانند ویدیوهای تیک‌تاک، ریلز اینستاگرام و شورتس یوتوب) به زوال ذهنی یا فکری دچار می‌شود. مطالعه جدید محققان انجمن روان‌شناسی آمریکا داده‌های 98 هزار و 299 شرکت‌کننده را در قالب 71 پژوهش مختلف تحلیل کردند.
نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد که هرچه فرد بیشتر در معرض ویدیوهای کوتاه شبکه‌های اجتماعی قرار بگیرد، عملکرد شناختی او در زمینه‌هایی مثل توجه، کنترل بازدارنده، حافظه و زبان ضعیف‌تر می‌شود.
تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر پوسیدگی مغزی
مکانیسم اصلی پوسیدگی، فرایندی به نام خوگیری است. وقتی مغز به‌طور مکرر در معرض محتوای سریع، پرهیجان و کوتاه قرار می‌گیرد، به این سطح از تحریک عادت می‌کند. در نتیجه این خوگیری، مغز نسبت به فعالیت‌های کندتر و نیازمند تمرکز (مانند کتاب‌خواندن، حل مسئله یا یادگیری عمیق) بی‌حس می‌شود.
محققان توضیح می‌دهند که چرخه بی‌پایان اسکرول‌کردن و دیدن محتوای جدید باعث ترشح مداوم دوپامین می‌شود. این چرخه پاداش، یک الگوی عادت‌گونه ایجاد می‌کند که جداشدن از گوشی را برای کاربر دشوار می‌کند و در دنیای واقعی منجر به افزایش اضطراب و استرس می‌شود.
البته تأثیرات منفی این پدیده فراتر از حواس‌پرتی است. این مطالعه نشان می‌دهد که استفاده افراطی از این پلتفرم‌ها با مشکلات جدی سلامت روان از جمله افزایش اضطراب، استرس، تنهایی و انزوای اجتماعی مرتبط است. نکته جالب و شاید متناقض اینجاست که استفاده از شبکه‌های «اجتماعی» به‌جای تقویت روابط، تعاملات واقعی را با درگیری‌های دیجیتال منفعل جایگزین و حس تنهایی را تشدید می‌کند.
همچنین پژوهشگران می‌گویند کودکانی که روزانه از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، نمرات بسیار پایین‌تری در تست‌های خواندن، حافظه و دایره لغات نسبت به همسالان خود کسب کرده‌اند.
یافته‌های این پژوهش در ژورنال APA منتشر شده است.