عصر کرد - ایسنا / دانشمندان دانشگاه بریتیش کلمبیا (UBC) منشا شورش در کلنی‌های زنبورعسل را به عفونت‌های ویروسی مرتبط دانسته‌اند که دستگاه تولیدمثل ملکه‌ها را از کار می‌اندازد و بوی اقتدارشان را تضعیف می‌کند.
هر کلنی زنبورعسل حول محور ملکه‌اش می‌چرخد. سلامت او تعیین‌کننده قدرت و بقای ده‌ها هزار زنبور کارگر است. اما وقتی او شروع به ضعیف شدن می‌کند، کندو منتظر نمی‌ماند. زنبورهای کارگر در سکوت، برای جایگزینی‌اش آماده می‌شوند؛ فرایندی که «تعویض طبیعی ملکه» یا سوپرسیدور (supersedure) نام دارد.
به نقل از آی‌ای، پژوهشگران دانشگاه بریتیش کلمبیا اکنون دریافته‌اند که این جایگزینی‌ها اغلب با عفونت‌های ویروسی آغاز می‌شود که به سیستم تولیدمثل ملکه آسیب می‌زنند. یافته‌های آنان توضیح می‌دهد که چرا گاهی کلنی‌ها علیه فرمانروای خود شورش می‌کنند و سرنخ‌هایی برای پیشگیری از این رخداد ارائه می‌دهد.
بازار ![]()
محققان دریافتند که ویروس‌های رایج می‌توانند به تخمدان‌های ملکه آسیب برسانند و در نتیجه، هم میزان تخم‌گذاری او و هم تولید ماده‌ای شیمیایی به نام متیل اولئات را کاهش دهند؛ این ماده نوعی فرومون است که باعث وفاداری زنبورهای کارگر به ملکه می‌شود.
وقتی این سیگنال شیمیایی کاهش می‌یابد، کارگران درمی‌یابند که ملکه دیگر به‌اندازه کافی نیرومند نیست تا کندو را رهبری کند، و بنابراین پرورش جانشین او را آغاز می‌کنند.
یک ملکه سالم می‌تواند روزانه بین 850 تا 3200 تخم بگذارد، که وزن آن از وزن کل بدن خودش هم بیشتر است. اما در آزمایش‌ها، ملکه‌های آلوده به ویروس، تخم‌گذاری کمتری داشتند و متیل اولئات کمتری تولید کردند. به نظر می‌رسد کاهش این فرومون همان سیگنالی است که به زنبورهای کارگر می‌فهماند ملکه دیگر شایستگی ادامه فرمانروایی را ندارد. زنبورداران مدت‌هاست گزارش داده‌اند که گاهی کلنی‌ها زودتر از انتظار، ملکه‌هایشان را جایگزین می‌کنند.
این مطالعه، این پدیده را به عفونت‌های ویروسی پیوند می‌دهد که ارتباط شیمیایی ظریف بین ملکه و کارگرانش را مختل می‌کند.
فرومون‌های مصنوعی شاید به کندوها کمک کنند
در آزمایش‌های میدانی، پژوهشگران بررسی کردند که آیا افزودن ترکیب‌های مصنوعی از فرومون‌ها می‌تواند آرامش را به کلنی‌ها بازگرداند یا نه. نتایج نشان داد که کندوهایی که با ترکیب‌هایی شامل متیل اولئات تیمار شده بودند، بسیار کمتر تمایل به پرورش ملکه‌های جدید داشتند.
این موضوع می‌تواند برای زنبورداران بسیار مهم باشد. تعویض ملکه می‌تواند فرایندی پرهزینه و مختل‌کننده باشد، اما افزودن متیل اولئات به کندوها ممکن است به تثبیت آن‌ها در دوره‌هایی که تداوم بهره‌وری اهمیت دارد، کمک کند.
این روش می‌تواند به زنبورداران تجاری کمک کند تا در فصل‌های گرده‌افشانی یا تولید عسل، کندوهای خود را پایدار نگه دارند، یعنی زمانی که ثبات اهمیت بیشتری دارد.
انگل‌ها فشار را بیشتر می‌کنند
گروه تحقیقاتی همچنین دریافت که «کنه‌های واروآ» که انگل‌هایی هستند که ویروس‌ها را بین زنبورها پخش می‌کنند، نقش عمده‌ای در ازکارافتادن ملکه‌ها دارند. بنابراین کنترل جمعیت این کنه‌ها می‌تواند از ملکه‌ها محافظت کرده و از وقوع تعویض‌های غیرضروری جلوگیری کند. عفونت‌های ملکه اغلب نادیده گرفته می‌شوند اما سزاوار توجه بیشتری هستند.