چاپ

عصرکرد- هر منطقه آئین‌های کهن و دیرینه خود را دارد و در روزها و شب‌هایی از سال که برای همه ایرانیان جشن و شادی به شمار می‌آید با رسم و رسومی خاص به استقبال آن می‌روند و به طور ویژه آئین را برگزار می‌کنند.

کرمانشاهی‌ها به عنوان یکی از اصیل‌ترین قوم‌های ایرانی، آداب شب یلدا را با رسومی که ریشه در فرهنگ و سنت‌هایشان دارد بر پا می‌کنند، آیین‌هایی برگرفته از جغرافیای خاص منطقه با اشکال زیبایی از لباس و خوراک ویژه مردمان کُرد این دیار. از سرگرمی‌ها، بازی‌ها، خوراکی‌ها، تنقلات و غذاهای شب یلدا تا مهمان‌داری و مهمان‌نوازیِ ِبرگرفته از فرهنگ و سنت کُردی در کرمانشاه تا آماده سازی و تزئین منزل با نمادهایی از فرارسیدن فصل سرما و برف و برپایی کُرسی و دعوت از اقوام و فامیل برای گذراندن شبی شیرین و شاد در کنار یکدیگر، همه بخشی از سنت‌های ویژه کرمانشاه در شب یلدا است.

به میان مردم کوچه و بازار رفته‌ایم تا از نزدیک شور و اشتیاق کرمانشاهی‌ها را در آستانه فرارسیدن شب طولانی سال را به تماشا بنشینیم و از خاطرات و سنت‌های یلدایی شأن بشنوییم.

این روزها بازار فروش آجیل و تنقلات و شیرینی و شکلات داغ‌تر از همیشه است به نوعی عید زودتر از بهار به شهر رسیده و سرمای زمستان تأثیری در دل‌های بهاری و شاداب مردم ندارد.

شلوغی بازار میوه فروشی هم کم از بازار خشکبار و آجیل ندارد بر در هر مغازه چند مشتری دیده می‌شود که مشغول برچیدن میوه هستند انار و هندوانه این روز و شب‌ها بیشتر خریدار دارد.

بازارهای مختلف رو که یکی پس از دیگری پشت سر می‌گذارییم خریدهای شب یلدا را در دستان مردم می‌بینیم و همه در تکاپوی فراهم آوردن چیدنی های سفره یلدایی هستند یادم نبود بگویم که چیدن سفره شب چله در کرمانشاه مرسوم است.

سفره یلدا بی شباهت به سفره هفت سین نوروز نیست سین‌هایش شاید کمتر باشد ولی به جایش حروف الفبا را می‌شود در آن شمرد از الف انار و آجیل تا ه هندوانه و شین شیرینی و شکلات و شاهنامه و حتی ح کتاب حافظ و البته سلیقه‌ها هم به خانم‌هایی خانه بستگی دارد که قشنگ‌ترین سفره را برای مهمان‌ها تهیه کنند.

در بازار آجیل فروشی پیرمردی عصا به دست در حال عبور است، از خریدهایش می‌پرسم که می‌گوید پسته و بادام شب یلدا، می‌پرسم از خاطرات قدیم و رسم‌های شب یلدا چیزی به یاد دارید؟ که می‌گوید مگر می‌شود گرمای کرسی‌ها و جمع شدن خانواده به دور همدیگر رو فراموش کنیم چه شب‌هایی که صدای خنده مان تا پاسی از شب به گوش می‌رسید و دور هم خوش و خوشحال بودیم شعر می‌خواندیم و داستان تعریف می‌کردیم؛ قوم و خویش همه خانه بزرگترها جمع می‌شدند مثل عید نوروز روبوسی و تبریک و لبخند و حرف‌های شاد که می‌شنیدیم و می‌گفتیم.

آقای محبی ادامه داد: قدیما نخودچی کشمش و انجیر خشک و تخمه آفتابگردان و انار بود و مثل الان هندوانه نبود ولی غذاهای خوشمزه دست پخت مادربزرگ‌ها بی نظیر بود همه اینها یک طرف آوازهای کُردی و دست زدن‌های بچه‌ها و شادی و خنده و سادگی دورهمی از همه زیباتر بود.

سوالی به ذهنم رسید که گرمابخش خانه‌های آن زمان چه بود؟ آقای محبی با لبخند می‌گوید اگر منظورت چراغ نفتی و علاءالدین و کرسی نیست باید بگویم که گرمابخش آن زمان همان صافی و سادگی و وجود بزرگ‌ترهای خانه در کنار فامیل بود که بی ریا و بدون تشریفات و تجمل دور هم جمع می‌شدیم.

پیرمرد همین طور که به سمت منزل خیابان را طی می‌کرد گفت این شب‌ها حتماً به خانه پدر و مادر هم سر بزنید دورهمی ها جوانانه نباشد؛ برکت خانه‌ها بزرگترها هستند زمان ما رسم بود که اول ادب و احترام برای بزرگترها باشد.

حرف‌های آقای محبی تصویری از رسم و رسوم کرمانشاهیان در شب چله است همان ادب و احترام و دورهمی در کنار بزرگترها و سفره‌ی ساده مهمانی با غذاها و تنقلات خاص شهر و روستاهای این منطقه؛ شب‌های یلدای مردم استان کرمانشاه بر اساس آداب و رسوم کهن و باستانی خود همین بیدار ماندن و شعر خوانی، قصه گویی، فال حافظ گرفتن و پذیرایی از مهمان‌ها با آجیل و تنقلات و میوه‌ها است البته سیب سرخ و لیموی زرد و هندوانه آبدار و انار صد دانه در کنار نخودچی و کشمش و پسته و بادام و تخمه آفتابگردان سنقری از گذشته تا به امروز پای ثابت سفره یلدایشان است.