عصرکرد- بهرەبرداری بی‌رویە و روزافزون از منابع آب‌های زیرزمینی در سال‌های
اخیر شرایطی را بە وجود آوردە کە می‌توان گفت تا چند سال آینده آبی تحت
عنوان آب‌های زیرزمینی در کشور وجود ندارد.
امروزە تغییرات اقلیمی و شدت خشکسالی و بحران کم آبی در کشور بە گونەای
است کە حتی نزولات آسمانی و تمهیداتی کە هر روز برای مقابلە با بحران کم
آبی اندیشیدە می‌شود، دیگر کارساز نیست.
کاهش چشم‌گیر بارندگی‌ها و از بین رفتن بسیاری از منابع آبی در چند سال
اخیر، اغلب استان‌های کشور و بە تبع آن استان کردستان را با معضل بحران کم
آبی مواجە کردە است.
کردستان، استانی پر آب در غرب کشور کە قریب بە ٥.3 درصد از بارندگی‌های
کل کشور را بە خود اختصاص دادە و جزو استان‌های پرآب کشور بە شمار می‌رود.
تا همین چند سال گذشتە کردستان یکی از استان‌های پرآب در کشور محسوب
می‌شد کە متاسفانە امروزە بسیاری از کارشناسان و مسئولان، نسبت به چالش
کم‌آبی در این منطقه هشدار می‌دهند.
با توجه به ماهیت کوهستانی و موقعیت جغرافیایی منطقه، استان کردستان 7
درصد از منابع آبی کشور را بە خود اختصاص دادە کە متاسفانە کاهش
بارندگی‌ها، عدم مدیریت مصرف صحیح آب، مصرف بی رویه آب در بخش کشاورزی،
برداشت بی‌رویە از آب‌های زیرزمینی و گسترش معادن سبب بروز بحران‌ها و
تنش‌های آبی شدید در استان شدە است.
پیامدهای سهمگین بحران آبی در کردستان کم‌آبی فرونشست زمین، خشک شدن آب
چشمه‌ها، قنات‌ها و چاه‌ها، شکل‌گیری کانون‌های ریزگرد و گسترش پدیده
بیابان‌زایی، کاهش چشم‌گیر آب ذخیره شده در پشت سدهای استان، بروز تنش‌آبی
در تعدادی از شهرها و آبرسانی سیار به جمعیت روستایی، از جملە مهم‌ترین
پیامدهای وقوع خشکسالی و کم‌آبی در این استان است.
7٦ درصد از آب پشت سدها در اختیار استان‌های همسایە
مدیرگروە شیلات دانشگاە کردستان، بحران آبی را یکی از مشکلات جدی در
کردستان دانست و گفت: کردستان استانی پر آب، اما با بحران آبی فراوان است و
متاسفانە تنها 2٤ درصد از آب پشت سدهای استان بە کردستان اختصاص یافته و
76 درصد در اختیار سایر استان‌ها قرار دارد.
وی عنوان کرد: در حال حاضر چهار شهرستان دیواندرە، بیجار، دهگلان و بانە با بحران آبی شدید روبەرو هستند.
محمدی بیان کرد: شرق کردستان با افت شدید آبخوان‌ها مواجه است و در
برخی موارد افت ٦0 تا 70 متری آب‌های زیرزمینی را شاهد هستیم کە این روند
از سال 72 بە بعد شدت بیشتری گرفتە است.
دبیر کمیتە آب شبکە ملی جامعە و دانشگاە؛ دانشگاە کردستان، 90 درصد از
منابع آبی استان را مربوط بە آب‌های زیرزمینی دانست و اضافە کرد: دلیل افت
شدید آب‌های زیرزمینی استفاده بیش از حد از این ذخایر به دلیل کمبود آب‌های
سطحی این نواحی است.
محمدی ادامە داد: در مجموع باید مشکلات آبی کردستان را در سە حوزە کشاورزی، معادن و صنعت مورد بررسی قرار داد.
مدیرگروە شیلات دانشگاە کردستان، بر کاهش و مهار برداشت از آب‌های
زیرزمینی تأکید کرد و افزود: برای جلوگیری از تعطیلی و بیکاری کشاورزان،
ایجاد امنیت غذایی و خودکفایی بە فکر جایگزینی و استفادە از آب سدها برای
مصارف کشاورزی باشیم، اما متأسفانە بسیاری از ذخایر آب سدها در اختیار
کردستان نیست و سهم استان از این سدها بسیار ناچیز است.
مدیریت منابع آبی کردستان؛ در دست استان‌های دیگر
وی بر تخصیص صددرصدی آب سد آزاد بە کردستان تأکید و اضافە کرد: سد
گاوشان کە بهترین و با کیفیت‌ترین سد در سطح استان کردستان است، با حجمی
بالغ بر ٥٥0 میلیون مترمکعب و دومین سد بزرگ استان و غرب کشور است که
کاملاً در اختیار استان کرمانشاە قرار دارد و کمتر از شش الی هفت درصد آن
در اختیار استان قرار دارد؛ این در حالی است کە سد گاوشان می‌تواند یک
ذخیرە استراتژیک آب شرب در استان باشد.
محمدی آب شرب را مسألەای امنیتی خواند و تصریح کرد: امروزە تأمین آب شرب
کردستان بە یک مسألە امنیتی تبدیل شده و بسیاری از مناطق روستایی با مشکل
جدی کمبود آب شرب روبەرو هستند.
وی بر حل مشکل تامین آب شرب در استان تاکید و بیان کرد: باید براساس
نیاز و اولویت و با افقی 20 سالە نسبت بە تامین آب در استان اقدام کرد.
دبیر کمیتە آب شبکە ملی جامعە و دانشگاە؛ دانشگاە کردستان تامین آب مورد
نیاز کشاورزی را از دیگر مباحث حائز اهمیت در استان دانست و خاطرنشان کرد:
اگر بحث کمبود آب در استان مدیریت نشود در آیندەای نە چندان دور شاهد
نابودی کشاورزی در شرق استان خواهیم بود.
مدیرگروە شیلات دانشگاە کردستان با اشارە بە اینکە 92 درصد از مصارف آب
در ایران در بخش کشاورزی است، بیان کرد: امروزە در کشورهای پیشرفتە دنیا
کشاورزی را کاهش و درصدد افزایش صنعت با سودآوری بیشتری هستند.
محمدی یادآور شد: گرچە استان کردستان بە عنوان استانی پرآب در کشور
شناختە شدە است؛ اما بیشتر از سایر استان‌ها با بحران آبی روبەرو است.
وی بە بحث انتقال آب برای مصارف کشاورزی پرداخت و بیان کرد: انتقال آب، بسیار هزینە‌بردار و در بلند مدت منجر بە شکست خواهد شد.
از بین رفتن ٦0 درصد از چشمەهای طبیعی در استان کردستان
محمدی عنوان کرد: طبق بررسی‌های انجام شدە قریب بە ٥0 تا ٦0 درصد از
رودخانەها و چشمەها از بین رفتە و از حالت طبیعی خود خارج شدە است.
وی در ادامە در خصوص تاثیر معادن بر محیط زیست افزود: تاثیرات منفی و
مخرب معادن بر کسی پوشیدە نیست و در چند سال اخیر در استان کردستان بە سرعت
در حال پیشروی است.
مدیریت تنش آبی در تابستان سال جاری
مدیرعامل شرکت آبفا کردستان گفت: خوشبختانه در استان کردستان با بحران
آبی مواجه نیستیم و با توجه به مدیریت مناسب آبرسانی به شهرها، در هیچ شهری
جیره‌بندی یا قطعی مدوام وجود نداشته و قطعی‌های مقطعی یا افت فشار، ناشی
از شکستگی بوده و تابستان جاری با کمترین تنش تاکنون سپری و مدیریت شده
است.
محمد فرهاد در گفت‌وگو با ایسنا بە تنش آبی موجود در برخی از شهرهای
استان اشارە و اظهار کرد: در برخی از شهرها همچون مریوان، قروه و بیجار با
تنش آبی در فصل اوج مصرف (تابستان) مواجه هستیم که در این راستا اقداماتی
چون حفر و تجیهز چاه و اجرای خط انتقال آب صورت گرفته است.
وی بە اقدامات انجام شدە در راستای رفع تنش آبی در شهرهای استان اشارە و
عنوان کرد: بە منظور رفع بحران تنش آبی در شهر مریوان اجرای خطوط انتقال
آب از ایستگاه پمپاژ به طول 5 کیلومتر و اجرای مخزن شرق مریوان انجام شده
است.
فرهاد ادامە داد: همچنین در شهرستان قروه برای رفع تنش آبی چاه شماره 9 و
داخل محوطه قروه در مدار بهره‌برداری قرار گرفت و ساختمان سرچاهی دیوزند
نیز در حال اجرا است.
وی تصریح کرد: در بیجار نیز ضمن وارد مدار شدن چاه شماره 4 قمشلو، حفر و تجهیز 2 حلقه چاه دیگر نیز در دست انجام است.
آبرسانی سیار بە ٥٨ روستا در کردستان
مدیرعامل شرکت آبفا کردستان گفت: در حال حاضر ٥٨ روستای استان با تنش
آبی مواجە و تامین آب شرب آن‌ها از طریق آبرسانی سیار انجام می‌شود.
محمد فرهاد خاطرنشان کرد: در حال حاضر آب شرب مورد نیاز این روستاها از طریق 10 دستگاه تانکر تامین می‌شود.
رفع تنش آبی بانە در سال جاری
وی بیان کرد: عمده آب مورد نیاز شهر بانە از سد عباس آباد و همچنین از
محل سد سبدلو تأمین می‌گردد که در این راستا امسال در هفته دولت، انتقال آب
چشمه کانی اصحاب به سد سبدلو با اعتبار 50 میلیارد ریال انجام شد.
فرهاد افزود: در این پروژه 2 هزار و 100 متر لوله گذاری انجام و آب را
به میزان 350 لیتر در ثانیه انتقال می‌دهد که به این ترتیب در کنار تأمین
آب از سد عباس آباد، آب کامل و کافی شهر بانه تامین شده است.
وی در خصوص اقدامات انجام شدە در راستای ارتقا کیفی آب شرب شهر بانە
گفت: تهیه و نصب و راه اندازی سیستم کامل ازن زنی تصفیه خانه آب بانه با
اعتبار 33.4 میلیارد ریال و احداث مخزن ازن زنی تصفیه خانه آب بانه با
اعتبار 12.4 میلیارد ریال با هدف ارتقای کیفی و همچنین کاهش طعم و بوی آب
ناشی از تغذیه گرایی سد بانه اجرا و اخیرا به بهره برداری رسیدە است.
فرهاد خاطرنشان کرد: هزینه این پروژه از محل اعتبارات تنش آبی تامین شد
تا سیستم ازن زنی به ظرفیت 3 کیلوگرم بر ساعت و مخزن تزریق به ظرفیت 630
مترمکعب وارد مدار شود.
آخرین وضعیت انتقال آب از سد آزاد به تصفیه خانه سنندج
مدیرعامل شرکت آبفا کردستان گفت: متولی اجرای این پروژه شرکت مدیریت
منابع آب و نیروی ایران می‌باشد و شرکت آبفا پس از دریافت آب خام در محل
تصفیه خانه مسئولیت تصفیه و توزیع آن را برعهده خواهد داشت.
محمد فرهاد تصریح کرد: طبق صحبت‌های اخیر جناب استاندار، این پروژه بیش از 80 درصد پیشرفت دارد و قرار است مهرماه جاری تکمیل شود.
وضعیت کلی تأمین آب استان کردستان
وی عنوان کرد: سالیانە 164 میلیون مترمکعب آب در استان کردستان از منابع تأمین آب سطحی و زیرزمینی تولید و به مصرف می‌رسد.
فرهاد در ادامە سخنان خود بیان کرد: خوشبختانه به لحاظ تأمین آب در شبکه
با مشکل عمده‌ای مواجه نیستیم، اما با این حال توصیه ما به شهروندان
مدیریت مصرف و صرفه‌جویی است.