عصرکرد- بازارچه سیرانبند بانه در فاصله 25 کیلومتری شهر بانه و در جوار روستای
تخلیه شده سیرانبند از توابع بخش ننور این شهر قرار گرفته است که به لحاظ
تجاری تاریخچه ای بیش از 80 سال در زمینه صادرات و واردات دارد.
با توجه به موقعیت جغرافیایی، این مرز همیشه مورد توجه فعالان اقتصادی و
بازرگانان بوده و برغم همه مشکلات و نارسایی ها، فعالیت تجاری در آن همیشه
برقرار بوده است و تجار و بازرگان به واسطه مشترکات فرهنگی، زبانی و قومی،
روابط نزدیک و گاهی خویشاوندی و همچنین اعتماد متقابل بازرگانان اقلیم
کردستان و بازرگانان فعال در این مرز همواره به فعالیت تجاری خود ادامه
داده اند.
تلاش برای رفع مشکلات و نارسایی هایی بازارچه سیرانبند بانه از دهه 70
همزمان با بحث رسمی شدن این بازارچه شروع شد اما با وجود اینکه این بازارچه
از سال 1399 به عنوان یک مرز رسمی معرفی و تردد مسافر در آن برقرار شد
مشکلات و کمبودها همچنان وجود دارد و تجار و بازرگانان با آن دست و پنجه
نرم می کنند.
نبود زیرساخت ها برای تجارت باعث شده است علیرغم موقعیت بسیار خوب این
مرز، برخی از فعالان اقتصادی در مرزهای دیگر کشور به فعالیت خود ادامه
دهند، در حال حاضر حدود 50 صادر کننده در مرز سیرانبند به صورت حق العمل
کار برای بازرگانان عراقی فعالیت می کنند.
برای تهیه گزارش به مرز سیرانبند بانه رفتم در 10 کیلومتری پایانی مسیر
کامیون های زیادی را دیدم که در نوبت ورود بودند رانندگان نیز در حاشیه
جاده در گروه های چهار و پنج نفر جمع شده بودند با گروهی از رانندگان به
گفت و گو نشستم.
این رانندگان که بیشتر آنها سال ها ست کالا از مرز رسمی سیرانبند صادر
می کنند این مرز را با مرزهای دیگر کشور مقایسه می کنند و از نبود زیرساخت
ها، کمبود امکانات بهداشتی، رستوران، مکان استراحت رانندگان، رعایت نکردن
نوبت ورود به بازارچه، باسکول غیر استاندارد و قطعی گاه و بی گاه اینترنت
به شدت گلایه مند و خواستار ساماندهی به وضع موجود هستند.
کمبود امکانات اولیه
یکی از رانندگان که از سه روز پیش در جاده مانده تا نوبت خالی کردن بارش
برسد درباره وضعیت موجود به خبرنگار ایرنا گفت: از سه روز قبل ما در این
بیابان بدون هیچگونه امکانات ماندیم و در صف ورود به بازارچه هستیم.
رئوف حسنی اضافه کرد: در بازارچه به ما گفتند سیستم رایانه خراب شده و
نمی توانند بار را ثبت کنند این جا بیابان است و ما شبها در کامیون ها می
خوابیم و سرما و گرما را با پوست استخوان لمس می کنیم.
وی با اشاره به اینکه چهار روز در راه بودیم و سه روز نیز اینجا منتظر
خالی کردن بار ماندیم اظهار داشت: با وجود درآمدهای بالای بازارچه حتی یک
سرویس بهداشتی و جای مناسبی هم برای استراحت رانندگانی در صف نوبت تحویل
بار ندارد.
حسنی ادامه داد: هر روز یک نفر برای ما از شهر مواد غذایی با قیمت چند
برابر می آورد مواد غذایی که به ما می فروشند حتی کیفیت هم ندارد و چند قلم
بیشتر نیست اما ما مجبور بخریم و بخوریم.
وی گفت: از 25 سال قبل در این مرز تردد می کنم تاکنون هیچگونه تغییر
اساسی نکرده و همچنان رانندگان روزها و شبها در این بیابان بلاتکلیف می
مانند.
نوبت رعایت نمی شود
یکی دیگر از رانندگان با مقایسه مرز سیرانبند و مرزهای دیگر گفت: در
مرزهای دیگر که ما کالا می بریم مسجد، سرویس بهداشتی، رستوران و خیلی
امکانات دیگر برای رانندگان وجود دارد.
محسن ابراهیم زاده افزود: دیگر فعالان این مرز مانند پیله وران و گمرک
نوبت را رعایت نمی کنند و حتی خودروهایی که از شهر بانه می آیند بودن رعایت
حقوق ما رانندگان وارد بازارچه می شوند.
وی اظهار داشت: هیچکدام از استانداردهای مورد نیاز یک مرز در بازارچه
سیرانبند بانه رعایت نمی شود ما تا زمانی که اینجا منتظر خالی کردن بار می
مانیم زجر می کشیم.
ابراهیم زاده ادامه داد: باسکول بازارچه همیشه مشکل دارد و وزن کشی به
سختی انجام می شود و باید زمان زیادی در این مرحله نیز منتظر بمانیم.
بازارچه برنامه منظمی ندارد
کارگران بازارچه هم با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می کنند آنها هم
از کندی خدمات گلایه مند هستند یکی از کارگران در این باره به خبرنگار
ایرنا گفت: گاهی اینترنت قطع می شود و گاهی هم باسکول خراب می شود و برای
کار باید مدت زیادی منتظر بمانیم.
رئوف محمودی اضافه کرد: برنامه منظمی برای بازارچه وجود ندارد باید با
برنامه و رعایت نوبت، رانندگان وارد بازارچه شوند و صادرات این حجم از کالا
نیاز به حداقل چهار باسکول دارد اما بازارچه تنها یک باسکول دارد که هر
هفته خراب می شود.
وی با بیان اینکه بازارچه نیاز دارد هر روز آب و جارو شود اظهار داشت:
بازارچه نیروی خدماتی ندارد و زباله ها در محیط بازارچه پخش می شود و فضای
محوطه به زباله دان تبدیل شده است.
محمودی ادامه داد: با دلیل آلودگی محیط بازارچه تاکنون چند بار مریض شدم و چند برابر درآمدی که اینجا دارم در بیمارستان هزینه کردم.
وی اظهار داشت: من کارگر شیشه هستم پارسال در هنگام جابجایی یکی از شیشه
ها روی سرم شکست و 100 میلیون تومان هزینه بیمارستان، دارو و درمان کردم
بیمه حتی یک ریال هم به من کمک نکرد.
یکی از رانندگان اقلیم کردستان نیز که در محوطه بازارچه منتظر بارگیری
است در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: ما شب ها در مرز ایران نمی مانیم و
به مرز عراق برمی گردیم و از 10 سال قبل در این بازارچه با این روال کار می
کنم.
بورکان نوشیروان ادامه داد: وقتی که کالا وارد بازارچه مرز عراق شد بعد
از انجام کارهای اداری که کمتر از 2 ساعت زمان می برد بار از مرز عبور و
وارد کشور می شود.
نکته قابل تامل در بازارچه این است که محوطه بازارچه اصلا شباهتی به یک
مرز رسمی ندارد اطراف بازارچه علارغم مشکلات امنیتی حصار کشی نشده و سگ های
بی صاحب در محوطه پرسه می زنند از طرف دیگر زباله و میوه های گندیده در
فضای بازارچه پخش شده به طوری که محوطه بازارچه بیشتر به خرابه شباهت دارد
تا یک مرز رسمی.
از طرف دیگر محوطه بازارچه حتی یک درخت هم ندارد و بخش زیادی از بازارچه
همچنان خاکی است و نیاز به آسفالت دارد باید در محوطه فضا سبز ایجاد شود و
سردرب ورود بازارچه هم ساماندهی شود، همه این مشکلات گره کوری است که بعد
از سه دهه از فعالیت این مرز تاکنون با دست هیچکدام از مسوولان باز نشده
است.
روزانه 230 کامیون کالا به اقلیم کردستان عراق صادر می شود
رییس گمرک سیرانبند بانه هم در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: روزانه
حدود 230 کامیون کالا از بازارچه به اقلیم کردستان عراق صادر می شود که این
کالاها شامل انواع میوه و تره بار، شیشه و مصالح ساختمانی است.
طاهر احمدی افزود: مرز مسافری نیز همچنان فعال است و روزانه حدود 300 نفر از مرز سیرانبند بانه به اقلیم کردستان عراق سفر می کنند.
وی با اشاره به کالاهای صادراتی از مرز سیرانبند بانه اظهار داشت:
صادرات میوه و تره در اولویت است اما کالاهای دیگر مانند پوکه و شیشه نیز
جزو کالاهای صادراتی است.
احمدی ادامه داد: ما مخالف این هستیم که نوبت دهی در بازارچه رعایت نشود
و باعث نگرانی ما شده که برخی از رانندگان سوء استفاده می کنند و ما با
افراد سود جو به شدت برخورد می کنیم.
وی با اشاره به وضعیت موجود بازارچه سیرانبند بانه اظهار داشت: باتوجه
به رسمی شدن بازارچه سیرانبند بانه، مدیریت این مجموعه به سازمان راهداری و
حمل و نقل جاده ای واگذار شده و باید برای ساماندهی بازارچه اقدام کند.
رییس گمرک سیرانبند بانه ادامه داد: از سال 1395 فیبرنوری در بازارچه
فعال است و تمام فعالیت های بازارچه اینترنتی انجام می شود اما گاهی
فیبرنوری قطع می شود و این موضوع عادی و غیر قابل پیش بینی است.
وی با بیان اینکه گمرگ یک دستگاه اجرایی است و بخشنامه های دولت را اجرا
می کنیم گفت: مشکل باسکول بازارچه جدی است این باسکول بیش از 20 سال کار
کرده و کارایی خود را از دست داده و از طریق گمرک این موضوع را پیگیری
کردیم.
احمدی ادامه داد: یکی از دغدغه های ما این است که فضای اطراف بازارچه
محصور نشده است، کمبود نیرو و امکانات داریم و سیستم های حفاظتی و امنیتی
مانند دوربین مدار بسته در بازارچه وجود ندارد.
تفاهمنامه فیمابین هیات ایرانی و عراقی در راستای رسمی شدن مرز سیرانبند
بانه عنوان شده: در راستای بند 10 تفاهمنامه های همکاری فیمابین اقتصادی
استان کردستان و استان سلیمانیه اقلیم کردستان عراق در تیر ماه سال 1398 و
با توجه به بند 4 همان سال به سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد دولت
مرکزی عراق با رسمی شدن این مرز موافقت کرد.
مرز سیرانبند بانه در نزدیکی روستای تخلیه شده سیرانبند و در 25
کیلومتری غرب بانه واقع شده است و به لحاظ فعالیت‌های تجاری تاریخچه‌ای بیش
از 80 سال بویژه در بخش صادرات کالا دارد که با توجه به موقعیت جغرافیایی و
شرایط ویژه، همیشه مورد توجه فعالان اقتصادی منطقه بوده و در همه شرایط
زمانی فعالیت در این مرز برقرار بوده است.
شهرستان مرزی بانه 85 کیلومتر مرز مشترک با اقلیم کردستان عراق دارد.
این شهرستان با 158 هزار نفر جمعیت در 270 کیلومتری شمال غرب سنندج مرکز
استان واقع شده است.