چاپ

عصر کرد - به گزارش نبض بازار در حالی که اقتصاد ایران هنوز از بحران ناترازی انرژی خارج نشده، دومینوی جدیدی در حال شکل‌گیری است: ، به‌ویژه بنگاه‌های کوچک و متوسط. در ماه‌های اخیر، کاهش تقاضا و خشک شدن جریان نقدینگی باعث شده بسیاری از تولیدکنندگان با مشکلات جدی در تأمین سرمایه در گردش روبه‌رو شوند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
کارشناسان مالی معتقدند اگر روند کنونی ادامه یابد و بانک‌ها همچنان اعتبارسنجی مناسبی از بنگاه‌ها نداشته باشند، خطر ورشکستگی زنجیره‌ای در میان صنایع مختلف افزایش خواهد یافت. بسیاری از بنگاه‌ها وام‌هایی دریافت کرده‌اند که توان بازپرداخت آن را ندارند؛ این روند می‌تواند بانک‌ها را نیز در معرض بحران قرار دهد.
بحران نقدینگی در صنعت و خطر نکول
بهنام خاکباز، کارشناس تأمین مالی، می‌گوید: در صنایعی مانند پوشاک که چرخه نقد به نقد کوتاه‌مدتی دارند، اما قراردادهای تأمین مالی بلندمدت هستند، بنگاه‌ها مجبورند از منابع قبلی برای ادامه تولید استفاده کنند. همین عدم تطابق، ریسک نکول را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر، صنایع فرسوده و عقب‌مانده از فناوری نیز بیش از پیش در معرض خروج از چرخه تولید قرار دارند.
نقش بانک‌ها و ضعف در اعتبارسنجی
بخش زیادی از بحران به عدم آگاهی بانک‌ها از وضعیت واقعی بنگاه‌ها و اعتبارسنجی ناکارآمد برمی‌گردد. به گفته خاکباز، بسیاری از بنگاه‌ها تسهیلات بانکی را صرف هزینه‌های غیرتولیدی می‌کنند، مثل تأمین مالی پروژه‌های دیگر، که باعث کاهش توان بازپرداخت وام‌ها شده است.
نقش رکود و تورم در افزایش نکول
حمید میرمعینی، استاد دانشگاه شهید بهشتی، نیز معتقد است ریشه بحران نکول، تنها در کاهش فروش نیست، بلکه عواملی چون رکود اقتصادی، قیمت‌گذاری دستوری، ناترازی نظام بانکی و کسری بودجه نقش اساسی دارند. وی هشدار می‌دهد که اگر شرایط اقتصادی به همین شکل ادامه پیدا کند، شاهد افت گردش پول و ورشکستگی صنایع کوچک و متوسط خواهیم بود.
آمار هشداردهنده چک‌های برگشتی
صالح گل‌تبار، پژوهشگر اقتصادی نیز با اشاره به آمار بانک مرکزی، سال 1403 را یکی از سخت‌ترین سال‌ها برای نظام بانکی دانست. به گفته او، نرخ چک‌های برگشتی در سال گذشته به بالاترین سطح 4 سال اخیر رسیده که این خود نشان‌دهنده عمق بحران نکول است. وی افزود: 70 درصد دارایی بانک‌ها وابسته به تسهیلات اعطایی است، بنابراین افزایش نکول، سودآوری بانک‌ها را نیز تهدید می‌کند.
خطای استراتژیک بنگاه‌ها در وام‌گیری
مهدی بستان‌آرا، مدیر مالی، در خصوص نگاه اشتباه برخی بنگاه‌ها به دریافت تسهیلات هشدار می‌دهد. او معتقد است بسیاری از بنگاه‌ها بدون ارزیابی توان بازپرداخت، برای دریافت وام اقدام می‌کنند. این رویکرد، بنگاه را وارد چرخه‌ای خطرناک از بدهی و نکول می‌کند.
نوسانات دلار، متهم پنهان نکول
سجاد بیاضی، تحلیلگر اقتصاد کلان، عامل مهم دیگری را نوسانات نرخ دلار می‌داند. به گفته او، زمانی که دلار گارد صعودی می‌گیرد، قیمت مواد اولیه افزایش می‌یابد و تولید با اختلال مواجه می‌شود. در مقابل، افت نرخ دلار باعث کاهش تقاضا می‌شود. این نوسانات موجب افزایش موجودی انبار، کاهش فروش و نهایتاً نکول در بازپرداخت تسهیلات می‌شود.
جمع‌بندی: بحران فراگیر، راه‌حل محدود
برآیند اظهارات کارشناسان حاکی از آن است که بحران نکول در حال تبدیل‌شدن به بحرانی فراگیر در اقتصاد ایران است. راهکارهای مقطعی داخلی نیز به دلیل تحریم و تداوم رکود اقتصادی، توان مقابله با این بحران را ندارند. به‌نظر می‌رسد رفع تحریم‌ها، اصلاح نظام بانکی، بازنگری در سیاست‌های پولی و حذف قیمت‌گذاری دستوری، از جمله پیش‌شرط‌های خروج از این تله نکول باشد.
منبع دنیای اقتصاد