بزرگنمايي:

عصر کرد -   در گوشه‌ای از قلب بازار سنتی 200 ساله شهر کرمانشاه، بنایی تاریخی از زمان قاجارها بجا مانده که طی چندسال اخیر داستانهای عجیب و مختلفی را از سر گذرانده است.
یکی دو دهه ای می شود که رهگذران و گردشگرانی که پایشان به انتهای تاریکه بازار شهر کرمانشاه می رسد، از کنار یک در قدیمی چوبی بزرگ و هلالی شکل عبور می کنند که سالهاست بسته مانده و خیلی ها از حوادثی که در این سالها پشت سرگذاشته خبری ندارند.
حمام حاج شهبازخان یکی از قدیمی ترین حمام های تاریخی شهر کرمانشاه و مربوط به دوره قاجار است که طی دهه های گذشته همواره درهایش به روی مردم بسته بوده و از حدود دو دهه قبل هم روبه ویرانی رفت.
  شرایط بغرنج و خطر تخریب این بنای تاریخی از حدود دو دهه قبل مسئولین میراث فرهنگی استان را برآن داشت تا برای مرمت و بازسازی آن اقدام کنند، مرمتی که چندسالی طول کشید و توانست تا حدودی این حمام تاریخی را از خطر نابودی نجات دهد.
هرچند مرمت هایی که روی این بنای قاجاری صورت گرفت آن را از وضعیت ناراحت کننده ای که داشت تا حدودی خارج کرد، اما سال 1395 اتفاقی افتاد که اگر به سرانجام می رسید، حمام حاج شهباز خان روزهای شیرینی پیش روی خود داشت.
در این سال بود که نمایندگان سازمان توسعه صنعتی ملل متحد(یونیدو) به دنبال راه اندازی اولین خانه خلاق صنایع دستی ایران در کرمانشاه با همکاری میراث فرهنگی این استان بودند و از آنجایی که تاکید داشتند این مرکز باید در یک فضای تاریخی باشد، چند بنای تاریخی شهر را مورد بازدید قرار دادند و در نهایت هم حمام حاج شهبازخان را برای اجرای این برنامه تایید کردند.
با انتخاب این حمام تاریخی به عنوان محل خانه خلاق صنایع دستی، اقدامات مرمتی و بازسازی آن به شکل گسترده و جدی‌تری با اعتبارات بالایی انجام شد و حمام قدیمی شهر که تا چند دهه قبل مخروبه‌ای بیش نبود به فضایی بسیار زیبا و دلنشین تبدیل شد و حتی استاندار وقت کرمانشاه هم از آن بازدید کرد.
آنطور که مسئولین میراث فرهنگی استان می گفتند همه چیز مهیای تبدیل حمام حاج شهبازخان به اولین خانه خلاق صنایع دستی ایران بود و حتی وعده دادند که این مرکز در سال 1398 راه اندازی خواهد شد، اما در این سال هیچ اتفاقی نیفتاد و مسئولین میراث فرهنگی در پاسخ به چرایی تاخیر در راه اندازی آن می گفتند که این پروژه موانع و مشکلاتی دارد که باید برطرف شد.
سرانجام در بهار سال 1399 در حالی که عملا هنوز حمام حاج شهبازخان به خانه خلاق صنایع دستی تبدیل نشده بود و هیچ هنرمند صنعتگری هم در آن فعالیتی نداشت، در یک برنامه نمایشی با حضور ویدئوکنفرانسی وزیر وقت میراث فرهنگی افتتاح و پس از پایان برنامه دوباره درهای آن بسته شد.
بلاتکلیفی حمام حاج شهباز خان که اکنون عنوان خانه خلاق صنایع دستی را یدک می کشید، همچنان ادامه داشت و مسئولین میراث فرهنگی استان مدعی بودند که وجود برخی از مشکلات ساختاری باعث شده تا این مرکز همچنان راه اندازی نشود، اما در نهایت خبر رسید که صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن فرهنگی و تاریخی وزارت میراث فرهنگی این بنای تاریخی را از طریق مزایده به بخش خصوصی واگذار کرده، به این شرط که مستاجر جدید بنا بتواند آن را به خانه خلاق صنایع دستی تبدیل کند.
پس از واگذاری حمام حاج شهبازخان، سرمایه گذار بخش خصوصی اقدامات خود را برای رفع مشکلات ساختاری آن به منظور تبدیل بنا به خانه خلاق صنایع دستی آغاز کرد، اما در میانه های کار بود که بازهم خبری غافلگیر کننده از راه رسید.
این‌بار خبر آمد که از شش دانگ بنای حمام حاج شهبازخان تنها دو دانگ آن متعلق به میراث فرهنگی است و مابقی چهار دانگ آن مالک بخش خصوصی دارد و صندوق احیاء کشور بصورت غیرقانونی آن را به سرمایه گذار واگذار کرده، برای همین جلوی اقدامات سرمایه گذار گرفته شد و بازهم درهای حمام حاج شهبازخان بسته ماند.
حالا حدود سه سالی از این ماجراها می گذرد و تعدادی از استانهای کشور خانه های خلاق صنایع دستی خود را راه اندازی کرده اند، اما درهای حمام حاج شهباز خان هم که قرار بود اولین خانه خلاق صنایع دستی ایران باشد، کماکان بسته است.
اینکه این بنای تاریخی مهم تا کی باید در چنین بلاتکلیفی قرار گیرد، سوالی است که برای پاسخ به آن سراغ مدیرکل میراث فرهنگی استان رفتیم.
داریوش فرمانی در گفت و گو با ایسنا، بااشاره به تعطیلی چندساله بنای حمام حاج شهبازخان، ابعاد جدیدی از پرونده این بنای تاریخی را بازگو می کند و می گوید: بیش از دو دانگ این بنا در تملک میراث فرهنگی است و مابقی آن مالک بخش خصوصی دارد، اما در این میان اداره کل اوقاف و امور خیریه هم اعلام کرده که این بنا وقفی است.
وی اضافه کرد: باتوجه به وجود مالک خصوصی و واگذاری آن از سوی صندوق احیاء بناهای تاریخی کشور به سرمایه گذار و ادعای اداره کل اوقاف مبنی بر وقفی بودن بنا، پرونده ای حقوقی برای آن در دادگاه تشکیل شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی استان خاطرنشان کرد: در تلاشیم تا بتوانیم با رفع مشکلات این بنا و انجام رایزنی با مالک بخش خصوصی و اوقاف بتوانیم آن را به عنوان مرکز خلاق صنایع دستی راه اندازی کنیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا میراث فرهنگی برنامه‌ای برای تملک چهار دانگ متعلق به مالک بخش خصوصی دارد یا خیر نیز گفت: باتوجه به اینکه این کار اعتبارات بالایی می خواهد و از سویی اوقاف هم می گوید که بنا وقفی است، فعلا امکان تملک کامل آن وجود ندارد.
در خاتمه باید گفت حمام حاج شهباز خان بنایی ارزشمند با موقعیتی خاص در دل بازار سنتی شهر کرمانشاه است که می‌تواند نقش مهمی در رونق گردشگری داشته باشد، لذا به نظر می رسد مسئولین میراث فرهنگی باید هرچه سریعتر وضعیت این بنای تاریخی را مشخص کنند، چرا که با این روند باید دوباره منتظر فرسودگی و نابودی آن باشیم.