بزرگنمايي:

عصر کرد -  مرداد «گلاویژ» اوج گرمای روزانە و سرمای دلخواە شبانە کردستان است، سرد و گرمی کە سبب گذار از فصل ناپختگی انواع میوه، حبوبات، سیفی جات و خان پر برکت الهی است، گذاری که پوست از تن کالی برمی دارد و طعم شیرین و دلخواه شدن را به جان میوه ها می بخشد.
مرداد؛ فصل گرمی که تن مردان و زنان این خطه از ایران را نمی آزارد، زیرا وسیلە خودکفایی خانواده و پویایی منطقه است، خودکفایی از جنس محصول محلی و امنیت غذایی که با عبور از کنار پرچین ها، نغمه آرام باد در لای گیسوان علف و تجمع برگ ها در سر بە زیری شاخ به بار نشسته هر درخت و دست یاری شاخه ای که باغبان با تجربه و پر حوصله، زیر چانه درختان با زیرکی و هنرمندانه سبب آرامش درخت و وسیله گذر از کالی میوه و شیرینی به سر منزل رسیدن کام زندگانی و جشن اعتمادی از جنس «جشن امردادگان» است.
جشن جاودانگی دوران باستان از بی تعارف ترین جشن های سال، فارغ از دغدغەهای روتین زندگی و فرار از هوای گرم، دل سپردن بە نوای کوهستان و نفس همیشە زندە طبیعت از آیین های کهن و فراموش ناشدنی کردستان نشینان است، دیر زمانیست هر کردستانی به شکرانە وجود طبیعت بکر و زندە منطقه حضور در جشن مردادگان را به فال نیک بگیرد.
"عالیه فراست"، پژوهشگر و محقق اعیاد و رسومات منطقه، در مورد جشن اَمردادگان به ایسنا می گوید: فارغ شدن فرزندان از تحصیل و فرار از هوای گرم مرداد، دل سپردن بە نوای کوهستان و نفس همیشە زندە طبیعت، از آیین های کهن و فراموش ناشدنی در کردستان است، هر فردی دوست دارد دل به طبیعت بسپارد و به شکرانه حضور در هوای پاک و طبیعت سالم جشن بگیرد.
فراست می گوید: در کردستان با تولد هر کودک درختی کاشته و در آینده های نزدیک نگهداری آن به کودک سپرده می شود و همین حس مسئولیت سبب دوستی و ارتباط تنگاتنگ کودکان و طبیعت می شود، دوستی که ریشه در آب و خاک کردستان سرسبز دارد.
وی می گوید: امردادگان یکی از جشن‌های دوازده‌گانه است که در دهه اول مرداد برگزار می‌شود؛ روزی که نام روز و ماه یکی می شود. اَمرداد در زبان زرتشتی یا «اَمِرِتات» در اوستای پسین، یکی از فروزه‌ها، خرد و دانش اهورامزدا است که معنی نامیرایی، بدون زوال، بی مرگی و جاودانگی را به همراه دارد.
فراست می گوید: در مورد جاودانگی و زوال‌ناپذیری اهورامزدا «بهروز بیگوند» در کتاب «جشن‌های فراموش‌شده ایران باستان» می‌گوید: در یادگارهای کهن ایرانی، از این روز و جشن ویژه آن آمده است«اَمردادِ بی‌مرگ، سرورِ گیاهان بی‌شمار است؛ زیرا او خویشاوندِ گیاه در گیتی است. گیاهان را رویانَد و رَمه‌ گوسپندان را افزاید؛ زیرا همه‌ دام‌ها از او خورند و زیست‌ کنند. در هنگامِ نوسازیِ جهان نیز خوراک بی‌مرگی را از اَمرداد آرایند. اگر کسی گیاه را رامش بخشد یا بیازارد، آن‌گاه اَمرداد از وی آسوده یا آزرده شود».
در ادامه می گوید: مرداد، فرشته جاودانی و بی‌مرگی و در عالم جسمانی نگهبان نباتات و روییدنی‌هاست.
در باورشناسی ایرانیان، مرداد ماه جنبه زنانه دارد، از این رو نگهبان گیاهان و رستنی‌هاست، فرشته‌ای که سبب رشد گیاهان، زاد و ولد گله، برداشتن آفت و بیماری از باغات و سرمایه کشاورزان می شود.
فراست می گوید: بنا به شواهد تاریخی،برخی افراد معتقدند که ریشه جشن‌های دوازده گانه، زرتشتی بوده اما عده‌ای نیز بر این باورند که نمی‌توان جشن امردادگان را جشنی زرتشتی دانست؛ زیرا این جشن به باورهای اسطوره‌ای مردمان فلات ایران و به پیش از زرتشت برمی گردد و یک جشن ایرانی و یک عامل مهم در ترغیب گردشگران برای بازدید از تنوع آب و هوایی، بافت جغرافیایی، شیوه زندگی و جنس تلاش مردمان ع ناحیه است.
ایران به‌عنوان یک کشور تاریخی دارای انواع آیین و سنت‌های باستانی بوده که هنوز در بین مردم از جایگاه خاصی برخوردار است که با زنده نگهداشتن این آیین ها پا در عرصه جهانی شدن آن می گذاریم.