عصر کرد

آخرين مطالب

ویژگی منحصربفرد اپرای عروسکی عاشورا در محرم امسال | بهروز غریب‌پور: اپرای ایرانی با تعزیه شروع شده است مقالات

ویژگی منحصربفرد اپرای عروسکی عاشورا در محرم امسال | بهروز غریب‌پور: اپرای ایرانی با تعزیه شروع شده است
  بزرگنمايي:

عصر کرد -

عصر کرد

با او در باره این اپرای ایرانی که امسال هم برای چهاردهمین سال و این بار در تالار وحدت و در روزهای نوزدهم، بیستم و بیست و یکم اجرا می‌شود، صحبت کردیم:
آیا پیشینه‌ای از اپرا درباره عاشورا داریم؟
خیر. اول اصلا باید بدانیم اپرا چیست و بعد متوجه می‌شویم ما نزدیک 500 سال است که اپرا داریم، ولی به دلیل نبود اعتماد به نفس و آشنایی با اپرا همه تصور می‌کردند اپرا سوغات غرب است. در حالی که 3 وجه مشترک بین تعزیه و اپرا وجود دارد. اول این که متن کاملا منظوم است، خواننده- بازیگرها نقش‌ها را بازی می‌کنند و موسیقی توأمان متن است.
در تمام اپراهای مدرن، غیر مدرن، کلاسیک و رمانتیک و اپراهای اولیه این 3 شاخصه مشترک است. تعزیه ما هم از اول همین ویژگی‌ها را داشته است، گام‌های اولیه را برداشته و به تدریج در طول سال‌ها قوی‌تر شده است. ما صدها عنوان تعزیه داریم و این نشان می‌دهد در نوشتن متن‌های تعزیه آدم‌های خبره‌ای داشته‌ایم. این کار در دوره‌های مختلف دیده می‌شود و در دوره ناصرالدین شاه تعزیه‌ رشد کمی ‌و کیفی می‌کند، تکیه دولت به عنوان تماشاخانه ویژه اجرای تعزیه به کار برده می‌شود، گروه تعزیه خوانان درباری به وجود می‌آید و حتی لقب معین‌البکا به تعزیه‌گردان داده می‌شود. بنابراین ما قرن‌ها اپرا داشته‌ایم، ولی تصور می‌کردیم اپرا مربوط به غرب است.
این 3 وجه مشترک اپرا در اپرای آذری وجود دارد، در اپرای چینی دیده می‌شود و در اپرای غربی هم هست ... کاری که من کردم این بود که نبود اعتماد نفسی را که در آهنگسازان و لیبرتونویسان دیده می‌شد، از بین بردم و هدفم این بود که همه متوجه شوند اگر اعتماد به نفس داشته باشیم، می‌توانیم بسیاری از ذخایر فرهنگی‌مان را دو باره به کار بگیریم. خود اپرای عاشورا تبدیل شد به آغازی برای اپرانویسی به شیوه‌ای که در ایران مرسوم بود و سال‌ها بود که توسط روشنفکران و هنرمندان تحصیلکرده تعقیب نمی‌شد. هرکسی هم تعزیه کار می‌کرد، سراغ فرم تعزیه می‌رفت مبنی بر فاصله‌گذاری بازیگر با نقش. متاسفانه حتی خیلی از اجراها متن تعزیه را تبدیل به نثر می‌کردند و به جای این که به جنبه موسیقایی تعزیه بپردازند به این سمت رفتند که از دیالوگ‌های عادی تئاتر استفاده کنند.
اپرای عاشورا چطور شکل گرفت؟
اپرای عاشورا سومین اپرای گروه آران محسوب می‌شود که سال 77 روی صحنه رفت و امسال وارد چهاردهمین سال اجرا می‌شود. از آنجا که هیچکدام از کارهای ما فقط یک بار اجرا نمی‌شوند، این اپرا هم 14 سال است که در ایران و کشورهای اروپایی به اجرا درآمده است. امسال هم به مناسبت ماه محرم به دعوت بنیاد فرهنگی رودکی این کار را در تالار وحدت اجرا می‌کنیم.
این اپرا البته با 2 اپرایی که پیش از آن اجرا کرده بودیم، یعنی اپرای رستم و سهراب و اپرای مکبث تفاوت‌هایی دارد. در اپرای رستم و سهراب به عنوان اولین اپرای گروه آران، شیوه بازیگران و خوانندگان بل‌کانتو بود. یعنی شیوه اپرای غربی. اثر دوم هم طبیعتا از آنجا که یک اثر ایتالیایی بود، یعنی مکبث جوزپه وردی، به شیوه اپرای غربی اجرا می‌شد. از اپرای سوم بر اساس پژوهش‌هایی که سال‌ها انجام داده بودم، تصمیم به کار جدیدی گرفتم. من به این نتیجه رسیده بودم که اگر بتوانیم سنت اجرای تعزیه را احیا کنیم، اپرای ملی ما شکل خاص خود را پیدا خواهد کرد و زبان و نوع لیبرتو یا همان متن آواز و خوانش آن کاملا متفاوت خواهد بود.
من به این نتیجه رسیده بودم که این کار مطلعی خواهد شد برای اپرای ملی ایرانی. به همین دلیل از اپرای عاشورا به بعد ما شیوه بازیگری در اپرای ملی را بر اساس ردیف‌های آوازی و دستگاه‌های موسیقی ایرانی تغییر دادیم. به همین دلیل اپرای عاشورا علاوه بر ارزش‌های ملی و مذهبی خودش این ارزش را دارد که اپرای ملی را احیا می‌کند.
فکر می‌کنید در طول این سال‌ها چقدر به این هدف یعنی شکل‌گیری اپرای ملی نزدیک شدید؟
کمترینش این است که از میزان رضایت مخاطبان متوجه می‌شویم، اپرای مولوی، اپرای حافظ، اپرای خیام، اپرای سعدی، اپرای همای و همایون و اپرای عاشورا اثرگذار بوده‌اند. همه این اپراها در پی همین هدف به این وجود آمدند. آواگران ویژه اپرای ملی و آهنگسازان ویژه ساخت اپرای ملی تربیت شدند. اساسا گروه بازی‌دهنگان اپرای عروسکی آران با این شیوه می‌توانند به پدید آمدن فضای رئالیستیک صحنه‌ای کمک کنند و خیلی وقت‌ها احساس تماشاگر ما این است که در مقابل یک پدیده کاملا زنده و خواننده ای است که به طور زنده اجرا می‌کند.
به همین دلیل می‌توان گفت گروه اپرای عروسکی آران توانسته به اپرای ملی خدمت کند و اپرای عاشورا مطلعی بر این حرکت است. این اپرا را در شهرهای دیگر مثل شیراز و بابل و شهرهای اروپایی مثل رم و کراکو و شارل ویل مزیه اجرا شده و در رده پرشمارترین اپراهایی است که روی صحنه برده ایم و در رپرتوار سالانه‌مان هم همیشه قرار دارد.
اجراهای اپرای عاشورا در تهران همگی در سالن فردوسی بوده است. یعنی سالنی که خودتان بر اساس نیازهایی که برای اجرای اپرای عروسکی داشتید، ساختید. برای اجرا در تالار وحدت با چه مسائلی روبه‌رو هستید؟ چه تغییراتی باید در صحنه انجام می‌شده تا آماده اجرا برای اپرای عروسکی شود؟
ما پیش از این هم اپرای رستم و سهراب را تالار وحدت اجرا کرده بودیم. آن زمان دقیقا اجرای تالار فردوسی را بازسازی کردیم. یعنی یک قاب 8 متر در یک و نیم متر ایجاد کردیم. اما در اجرای متفاوت اپرای عاشورا در روز 19، 20 و 21 مرداد که در صورت برنامه‌ریزی امکان تمدیدش هم وجود دارد، مطلقا هیچ قابی وجود ندارد. تماشاگر با یک پدیده توأمان بازیگری- بازی‌دهندگی روبه‌رو می‌شود. از نظر من مشارکت بازی‌دهنده‌ها با مناسک آیینی همراه است. یعنی یک اجرای آیینی توأمان عروسک و انسان را شاهد خواهیم بود.
از تعزیه صحبت کردید. در اپرای عاشورا از نسخه تعزیه استفاده کرده‌اید؟
می‌دانید که نسخه‌های تعزیه توسط شاعران گمنام نوشته شده و به دلیل این که می‌دانستند آنچه می‌نویسند باید جنبه شاعرانگی‌اش حداقل باشد و جنبه دیالوگش قوی‌تر باشد، نمایشنامه نویسان غیردراماتیک و غیرآکادمیک پدیده‌هایی به وجود آوردند که از نظر گفت‌وگو و ضرباهنگ گفت‌وگوها باعث افتخار است. البته بعضی از متون تعزیه آمیخته با خرافات است. بنابراین احتیاج بود که تحقیقی صورت بگیرد. من در نسخ عاشورای مناطق مختلف ایران پژوهش کردم و با ترکیب 12 بیتی محتشم کاشانی، نوحه‌ها و نسخه‌های دیگر به متن جدیدی دست پیدا کردم که حاصل سال‌ها کار و پژوهش در اجراها و متون تعزیه است.
در طول این 14 سال اجرا آیا متن هم تغییر کرده است؟
خیر. متن تغییر نکرده است. دکورها، نورپردازی و عروسک‌ها تغییر کرده اند، اما متن ثابت مانده است.

عصر کرد

یکی از بخش های مهم تعزیه و اپرا موسیقی است. درباره موسیقی اپرای عاشورا برایمان بگویید.
زمانی که قرار بر این بود موسیقی اپرای عاشورا نوشته شود، به دنبال آهنگسازی بودم که به این باور من که موسیقی آوازی ایرانی باید دراماتیزه شود، اعتقاد داشته باشد. در سفری که به کی‌یف کرده بودم با «بهزاد عبدی» آشنا شدم و متوجه شدم که او هم به این کار علاقه‌مند است.
به همین دلیل او را از میان آهنگسازان مختلف انتخاب کردم و بسیار هم دقیق و درست و مسلط این کار را ساخت. جلسات مختلفی با خوانندگانی که در این اپرا حضور دارند، داشتیم و آواگری اپرا را با آنها کار کردم. محمد معتمدی، مهدی جاور، محمدرضا صادقی و مصطفی محمودی آموزش داده شدند که برای اپرا بخوانند. بعدها هم از محمد معتمدی برای نقش‌های حافظ، سعدی و خیام و مولوی استفاده کردم و جزو افرادی است که بارها دراپراهای مختلف حضور داشته است. بنابراین موسیقی، متن و نوع آواگری اپرای عاشورا، مطلعی بر اپرای ملی شده است.
بهروز غریب پور: پای قولم به مردم جنوب شهر ایستادم | ماجرای مخروبه‌ پر از مار و عقرب | می‌گفتند این بابا، خودش لاته!
نشان عالی یونسکو به بهروز غریب‌پور اهدا شد
کارگردان مطرح هم به کرونا مبتلا شد
پس به این ترتیب می‌توانیم تعزیه را به اسم اپرای ایرانی بشناسیم.
بدون شک. اصلا آغاز اپرای ایرانی با تعزیه است.
چه چیزی در این اجرا قرار است مخاطب را شگفت‌زده کند؟
فکر می‌کنم این اجرا به دلیل این که در طراحی صحنه حرکت متفاوتی کرده‌ام، برای کسانی هم که چند بار اپرای عاشورا را دیده‌اند، باز هم متفاوت است. در اجراهای دیگری که در ایران و خارج از ایران داشته‌ایم همیشه عده‌ای بوده‌اند که خواسته‌اند پشت صحنه را ببینند. این بار تماشاگر می‌تواند اجرا را چنان ببیند که انگار دارد از پشت صحنه تمام حرکات و تعویض صحنه‌ها را تماشا می‌کند.
کد خبر 694895 برچسب‌ها بهروز غریب‌ پور نمایش تعزیه تالار وحدت تئاتر

لینک کوتاه:
https://www.asrekurd.ir/Fa/News/281877/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

متحد نبودن امت اسلامی عامل گسترش دامنه جنایات رژیم جعلی صهیونی

بهره برداری از طرح بهسازی بافت روستای وصی سنندج

چشم‌ انتظاری برای یاسمین در سی‌ امین یادواره شهدای دودانگه ساری

کیفیت پایین نان سنگک در سنندج

تداوم ناپایداری‌های جوی و دریایی در استان

کردستان باید حق خود را از توسعه دریافت کند

ساماندهی فاضلاب‌ روستاهای بالادست سدهای استان

حفاری غیرمجاز در گورستان تاریخی زاگرس سنندج

پیکر پاک پدر شهید خادمی با حضور مدیر کل بنیاد مازندران در کیاسر ساری تشییع شد

برگزاری دوره بازآموزی اخلاق پزشکی

40 درصد جمعیت کردستان تحت پوشش تامین اجتماعی هستند

غار کرفتو در آستانه جهانی شدن

کاهش 30 درصدی خرید گندم به دلیل خشکسالی

نشست رئیس اپراتور تلفن همراه کیش و مدیر مخابرات استان هرمزگان

بیش از 220 درخواست در میز خدمت بنیاد شهید و امور ایثارگران اردبیل بررسی شد

جلسه شورای اداری بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اردبیل با حضور مسئولان ستاد مرکز برگزار شد

دیدار رئیس نهاد رهبری در دانشگاه‌ها و مسئولان بنیاد شهید با خانواده «شهیدان ساداتی و هاشمی تبار»

برگزاری دومین نوبت کنکور در کردستان

بازدید مدیر کل بنیاد مازندران از گلزار شهدای روستای پنجک مرزن آباد چالوس

تأکید معاون رئیس‌جمهور بر احیای 70 هزار واحد تولیدی و توسعه روستاها

تداوم وزش بادهای جنوب شرقی و ناپایداری‌های محلی در هرمزگان

ضرورت حفظ امنیت روانی مردم در جنگ شناختی

بی سرانجامی طرح جامع مطالعات منطقه آزاد تجاری مریوان

حرکت به سوی استانداردهای نوین گردشگری در پلاژهای کیش

بازدید مسئولان سازمان منطقه آزاد کیش از اداره تأمین اجتماعی

دومین جلسه پدافند غیرعامل بنیاد شهید و امور ایثارگران برگزار شد

دیدار مدیر کل بنیاد مازندران با خانواده شهید سلیمانی در روستای جلیکان بخش چمستان نور

روحانیون همبستگی را در جامعه تقویت کنند.

نارضایتی مردم از بی کیفیتی نان سنگک

آغاز عملیات اجرایی خط انتقال آب از سد چراغ و یس سقز به شهر بانه

نقش‌آفرینی تشکل‌های ایثارگری در جنگ نرم و انسجام ملی مورد تأکید قرار گرفت

غار کرفتو، در آستانه جهانی شدن

تداوم گرما و ناپایداری‌های جوی در هرمزگان

دیدار رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران با خانواده «سردار شهید حسین سلامی»

سیاهه جنایت‌های آمریکا علیه ایران

ضرورت مرمت پل های تاریخی

روایت رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران از مظلومیت خانواده‌های شهدای حمله رژیم صهیونیستی

برداشت 46 هزار تن گیلاس، آلبالو و زردآلو

خدمات نوین بهزیستی در جزیره کیش

همایش سفیران سلامت در سنندج

بیش از هفت هزار مددجوی بهزیستی در انتظار مسکن

پایگاه خبری خلاقیت گزارش می دهد/ تحول دیجیتال در صنعت بیمه با اپلیکیشن دی دار

اقتصاد سرآمد آنلاین گزارش می دهد/ حفاظت حرفه‌ای از دارایی‌ها؛ بیمه آتش‌سوزی دی، انتخابی مطمئن برای فردا

نقش ولی فقیه در کشور تعیین کننده است

نخستین گردهمایی توجیهی رؤسای ادارات آموزش بنیاد شهید «منطقه 1» کشور برگزار شد

دیدار مدیر کل بنیاد مازندران با خانواده پاسدار شهید مجید آل ابراهیم در چالوس

آغاز همکاری بیمه دی و فدراسیون فوتبال از امروز

کوسه های جزیره کیش؛ زیبا و بی خطر

سازمان منطقه آزاد کیش به دنبال توسعه تولید برق از انرژی خورشیدی/ رشد بی‌سابقه سرمایه‌گذاری در جزیره

حجاب و عفاف یکی از مهمترین وصایای شهدا بوده است/ خطر دوگانگی ارزشی یکی از تهدیدهای هویتی است