بزرگنمايي:

عصر کرد -  کارشناس میراث ناملموس استان کرمانشاه دلایل قرار گرفتن "مهارت ساخت ساج سنتی دالاهو" در فهرست آثار ناملموس در معرض خطر کشور را تشریح کرد.
عزیز مصطفایی  با اشاره به ابلاغ معاون میراث فرهنگی کشور به استاندار کرمانشاه مبنی بر لزوم پاسداری فوری از مهارت ساخت ساج سنتی، اظهار کرد: اواخر سال گذشته بود که به دلیل خطر روبه فراموشی رفتن این مهارت، طی پرونده ای آن را در شورای حفظ آثار کشور مطرح کردیم.
وی داد: خوشبختانه دفاعیات ما در این نشست مورد تایید قرار گرفت و حالا مسئولین وزارت میراث فرهنگی در پاسخ به این دغدغه خواستار توجه و پاسداری فوری از این میراث ناملموس در استان شده اند.
کارشناس میراث ناملموس استان در پاسخ به سوالی در خصوص چرایی خطر انقراض ساج سنتی در کرمانشاه گفت: گستره ساخت این هنردست در بین آهنگران شهر کرندغرب است که مهارت بالایی در ساخت ساج دارند. ساج با تکنیک آهنگری سرد ساخته می شود، یعنی آهنگر برای اینکه بتواند آن را بسازد نیاز به گداخته کردن آهن ندارد، بلکه ورقه های آهنی را با دست برش می دهند و با چکش کاری یک ساج را می سازد.
مصطفایی که برای حفظ این هنر دست ساز پیگیری هایی را داشته، ادامه داد: ویژگی شاخص ساجی که توسط آهنگرهای کرندغرب ساخته می شود، این است که وسط این نوع از ساج ها قطور و لبه های آن نسبت به وسط نازک تر است و این تکنیک ساخت کمک می کند تا زمانی که برای پخت نان از آن استفاده می کنند، قسمت وسط دیرتر گرم شود و دیرتر هم گرمای آن از بین برود که این مسئله روی برشته شدن نان بسیار تاثیر گذار است.
وی با بیان اینکه ساج های صنعتی فاقد این تکنیک هستند، اعلام کرد: در ساج های صنعتی که با دستگاه های نوین ساخته می شوند، قطر وسط و کناره های ساج به یک اندازه است.
این دانشجوی دکتری مردم شناسی یادآورشد: یک استادکار ماهر برای ساخت یک ساج سنتی چندساعتی را باید صرف کند، درحالیکه با دستگاه های جدید تعداد قابل توجهی ساج صنعتی را می توان در چند ساعت ساخت و همین عاملی شده تا بیشتر کارگاه های آهنگری در کرندغرب بجای اینکه وقت بیشتری را صرف ساخت ساج سنتی کنند، دستگاه صنعتی نصب کنند.
وی با بیان اینکه متاسفانه اکثر مردم از این شاخصه مهم ساج های سنتی خبر ندارند، افزود: این موضوع باعث شده تا به نسبت ساج های سنتی استقبال زیادی از ساج های صنعتی شود و کسی دیگر چندان به سمت سفارش دادن ساخت ساج سنتی نمی رود.
مصطفایی ادامه داد: متاسفانه نسلی که دانش ساخت ساج سنتی را داشت، اکنون رو به انقراض می رود و دانش این هنر را هم با خود می برند که این یک زنگ خطر مهم برای این هنر دست ساز مهم است.
وی در ادامه به ارائه راهکارهایی برای نجات ساج سنتی از خطر انقراض پرداخت و گفت: یکی از پیشنهادات برای نجات آن این است که بتوانیم آن را به عنوان یک رسته در معاونت صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی مطرح کنیم تا حفظ شود و از فهرست در خطر بیرون بیاید و به عنوان یک تکنیک انتقال بین نسلی آن انجام شود. 
کارشناس میراث ناملموس میراث فرهنگی کرمانشاه یادآورشد: از طرفی تاکنون تبلیغات چندانی برای این هنر دست ساز نشده و حضور چندانی هم در نمایشگاه های مختلف نداشته تا یک معرفی از آن صورت گیرد و مردم از آن آگاه شوند که در این رابطه باید اقداماتی را در دستور کار قرار داد.
وی در خاتمه اظهار امیدواری کرد با پرداخت تسهیلات به استادکارانی که دانش ساخت این ساج ها را دارند، کارگاه هایی در این رابطه در کرندغرب راه اندازی شود تا این هنر دست ساز حفظ شود.