بزرگنمايي:

عصرکرد- به شکرانه عبور از گردنه های زمستان و بخشش بی کران آسمان، اکنون زمین رویش دوباره خود را جشن می گیرد و به پاس شکرانه فرصتی نو که ارزانی مان داشته اند، هفت سین می گشاید.

در این سرزمین به رغم، آداب و رسوم کهن، استقبال از نوروز و تولد دوباره زمین در اکثر نقاط به ویژه روستاها، زود هنگام بوده و جشن گرفته می شود.

اکنون در سیر تاریخ، جشن باستانی نوروز در کردستان رسمیت یافته و سنندج پایتخت نوروز ایران شناسایی شده است.

دکتر اسعدی در گفت و گو با ایسنا در رابطه با اینکه چرا سنندج پایتخت نوروز ایران شناخته شده است، اظهار کرد: باتوجه به پیش بینی های انجام گرفته درخصوص استقبال گردشگران نوروزی از مناطق غرب کشور، مسیری تحت عنوان مسیرگردشگری تاریخ و تمدن ایران جهت برپایی آیین های نوروزی تعریف شده است. مسیر مذکور از تهران آغاز شده و شهرهای همدان،کرمانشاه و سنندج را در بر می گیرد.

وی افزود: انتخاب سنندج به عنوان یکی از پایتخت های نوروز در ایران، به دلیل سابقه تاریخی شهر سنندج و استان کردستان و همچنین پتانسیل های متعدد فرهنگی همچون منطقه اورامانات که ثبت جهانی شده، وجود اماکن متعدد تاریخی و وجود آیین های ویژه نوروزی در استان کردستان، صورت گرفته است.

این استاد دانشگاه با اشاره به اهمیت وجود بسترهای لازم برای نگهداری این عنوان در سنندج عنوان کرد: با توجه به قرارگیری استان در منطقه مرزی، علاوه برگردشگران داخلی می توان شاهد حضور مهمانان خارجی نیز بود. همچنین وجود آثاری ارزشمندی همچون عمارت آصف،عمارت خسروآباد در داخل شهر سنندج و جاذبه هایی چون دریاچه زریوار، منطقه اورامانات، سراب قروه، غارکرفتو و تپه باستانی زیویه در سطح استان و فرهنگ غنی مردم منطقه بسترهای اساسی نگهداری این عنوان وجود دارد.

به گفته وی، باتوسعه کیفی مراکز گردشگری به ویژه اقامت گاه های بوم گردی و انجام دقیق و برنامه ریزی شده مراسمات نوروزی باتکیه بر آداب و سنن محلی قطعا امکان نگهداری این عنوان و استفاده از منافع آن وجود دارد.

اسعدی، ادامه داد: انتخاب سنندج، به عنوان پایتخت نوروز ایران، موجب ایجاد روحیه نشاط در مردم منطقه، جذب گردشگران داخلی و خارجی و شکوفایی اقتصادی، حفظ هویت و جلوگیری از فراموشی رسوم کهن می شود.

وی با اشاره به نقش دولت و مردم در نگهداری و باشکوه برگزار کردن این جشن در استان افزود: بزرگترین حمایت دولت با دادن مجوزهای لازم و حفظ امنیت محل های برگزاری جشن انجام می گیرد و در این شرایط سازمان های مردم نهاد و داوطلبان مردمی بسیاری حاضر به برگذاری مراسمات نوروزی بدون چشمداشت و باهزینه های شخصی می باشند.

تاریخچه برگزاری جشن نوروز در بین کردها

به گفته این استاد دانشگاه، در بررسی تاریخچه برگزاری جشن های باستانی توجه به دو عامل اهمیت دارد؛ یک عامل روایات اسطوره ای در خصوص شکل گیری پدیده هاست و عامل مهم تر نقش عوامل طبیعی زندگی جوامع انسانی است.

وی افزود: براساس این روایات اساطیری کیومرث در زمان غلبه بر اهریمن به پاس این پیروزی دستور داد برفراز کوه ها به مدت"نه روز" آتش افروخته شود و از این زمان جشن "نه روز" پدید آمد و چون جمشید شاه نیز بعدها در این ایام برتخت نشست و جشن "نه روز" را گرامی داشت، نام وی نیز درکنار این جشن آمده است. همچنین کاوه آهنگر نیز به علت جایگاه و اهمیت ملی این جشن زمان"نه روز" را برای قیام علیه ضحاک برگزید.

دکتر اسعدی عنوان کرد: به لحاظ ریشه طبیعی نوروز در تقویم ایرانیان باستان، که بعد از اسلام تبدیل به هجری شمسی شد؛ نوروز به زمانی اطلاق می شود که خورشید از استوا عبور کرده و به سمت شمال می رود و در این زمان وارد برج حمل می شود.

وی افزود:  این واقعه در روز اول فروردین که به آن هرمز روز می گفتند روی می دهد، انگیزه اصلی جشن گرفتن آن آغاز دوباره رشد گیاهان و جانوران و زنده شدن طبیعت می باشد.

این تاریخ شناس، با اشاره به سنت های ویژه نوروز در میان کردها،گفت: چهارشنبه سوری، افروختن آتش که نشانه پاکی و غلبه بر اهریمن است، خانه تکانی چون معتقد بودند در نوروز فروهرها(ارواح نیاکان آنان) به بازماندگان خود سرکشی می کنند، کاشت دانه گندم، نخود، عدس و کنجد بخاطر استقبال از بهار و طبیعت نو، جشنانه و دادن عیدی توسط بزرگان فامیل به افراد کوچکتر، کوسه گردی،خوانچه عروس، میرنوروزی، کوسه گردی، هه لاوه ملاوه، هه‌ته‌ری، مه‌ته‌ری، هلپرکی و نوروز خوانی را از آیین های باستانی نوروز در میان مردم کردستان عنوان کرد.

وی بیان کرد: مراسم هایی همچون چهارشنبه سوری، افروختن آتش، خانه تکانی، هلپرکه و خوانچه تازه عروس( عیدی دادن به تازه عروسان)در سالیان گذشته تا به امروز همیشه اجرا شده اند.

اسعدی با بیان اینکه مراسم میرنوروزی فقط در برخی روستاها اجرا می شود، افزود: رسم «هه لاوه ملاوه» نیز از آیین‌هایی بود که در روزهای پایانی توسط کودکان و نوجوانان اجرا می‌شد. و آنان با مراجعه به درب منازل هدیه هایی از صاحب خانه دریافت می کردند. این رسم در سال های گذشته کم رنگ شده بود که در یکی دو سال اخیر دوباره درحال احیاشدن است.

وی خاطرنشان کرد: مراسم هه تری مه تری نیز امروزه اجرا نمی گردد که در آن افراد بزرگتر شال خود را از روزنه پشت هام های قدیمی (روچن) دراز کرده و صاحبخانه هدیه ای را در آن قرار می داد.

این استاد دانشگاه یادآور شد: نوروزخوانی نوروز خوانی نیز امروزه به فراموشی سپرده شده است. براساس آن افراد فامیل و همسایه ها در ایام عید، هر شب در خانه یکی از اهالی جمع شده و به نقالی می پرداختند.