بزرگنمايي:

عصر کرد - ایسنا / در حالی که برخی تیم‌های لیگ برتر فوتبال ایران همچنان دل به کیفیت بازیکنان خارجی بسته‌اند، آمارها نشان می‌دهد که ترکیب‌های تماماً ایرانی نه‌تنها ممکن، بلکه در مواردی موفق‌تر نیز بوده‌اند. از ملوان تا آلومینیوم، تیم‌هایی که به جای خرید خارجی به پرورش داخلی روی آوردند، نشان دادند که بومی‌گرایی در فوتبال ایران هنوز هم می‌تواند جواب بدهد.
در لیگ برتر فوتبال ایران همچنان بخش قابل توجهی از ترکیب تیم‌ها را بازیکنان بومی تشکیل می‌دهند. بررسی آماری عملکرد تیم‌ها در فصل اخیر نشان می‌دهد که سهم بازیکنان ایرانی در ترکیب تیم‌ها همچنان قابل توجه است، اما با تفاوت‌هایی محسوس میان تیم‌های مختلف.
ملوان، آلومینیوم و شمس‌آذر؛ قهرمانان بومی‌گرایی
سه تیم ملوان بندرانزلی (رده هفتم)، آلومینیوم اراک (رتبه هشتم) و شمس‌آذر قزوین (رتبه سیزدهم)، فصل را بدون حتی یک بازیکن خارجی به پایان رساندند. این سه تیم در تمام مسابقات خود تنها از بازیکنان ایرانی بهره بردند؛ رویکردی که در کنار صرفه‌جویی اقتصادی، نوعی اعتماد به نیروهای داخلی و ساختارهای آکادمی را نشان می‌دهد.
نکته قابل توجه اینکه دو تیم از این جمع، در نیمه بالای جدول قرار دارند که نشان می‌دهد موفقیت لزوماً در گرو استفاده از بازیکنان خارجی نیست. ملوان بندرانزلی با تلفیقی از بازیکنان باتجربه و محصول آکادمی خود، یکی از منسجم‌ترین تیم‌های فصل بود.
هوادار و ذوب‌آهن؛ در مسیر بومی‌سازی، با حداقل کمک خارجی‌ها
بازار
تیم هوادار تهران که فصل را در قعر جدول و سقوط به دسته پایین‌تر به پایان رساند، با 95.4٪ استفاده از بازیکنان ایرانی، چهارمین تیم بومی‌گرا بود. هرچند جایگاه جدولی نشان از عملکرد ضعیف دارد، اما باید توجه داشت که این تیم در بسیاری از بازی‌ها با کمترین ابزارها به میدان رفت و ترکیب جوان و کم‌تجربه‌ای داشت.
ذوب‌آهن اصفهان نیز با 94.7٪ بازیکن ایرانی، پنجمین تیم در این فهرست است. این تیم که فصل را در جایگاه ششم تمام کرد، نشان داد که می‌توان با رویکرد ایرانی‌محور، رقابتی سالم و موفق داشت.
خیبر، مس و گل‌گهر؛ ترکیبی متعادل‌تر
در رده‌های میانی جدول این رده‌بندی، تیم‌هایی مانند خیبر خرم‌آباد (90.1٪)، مس رفسنجان (87.5٪) و گل‌گهر سیرجان (84.2٪) قرار دارند. این تیم‌ها گرچه از حضور خارجی‌ها بهره بردند، اما همچنان بیشتر ترکیب‌شان متکی به بازیکنان داخلی بود. خیبر که اولین فصل حضور در لیگ برتر را تجربه می‌کرد، عملکردی قابل قبول از خود به جا گذاشت و نشان داد می‌توان در گام نخست با بازیکنان ایرانی ساختار گرفت.
سپاهان و فولاد؛ موفق ولی وابسته‌تر به خارجی‌ها
سپاهان اصفهان به عنوان تیم نایب‌قهرمان، از 82.6٪ بازیکن ایرانی بهره گرفت. این نشان می‌دهد که تیم‌های مدعی هم هنوز به ساختار بومی متکی هستند، اما برای ارتقای کیفیت از مهره‌های خارجی هم کمک می‌گیرند. فولاد خوزستان نیز با 78.1٪ در این مسیر گام برداشته است؛ تیمی که سابقه درخشانی در کشف بازیکنان بومی دارد.
تراکتور و پرسپولیس؛ هزینه برای کیفیت خارجی
جایگاه چهاردهم تراکتور تبریز با 74.2٪ و جایگاه پانزدهم پرسپولیس با 73.7٪ بازیکن ایرانی نشان می‌دهد که این دو تیم بیش از یک‌چهارم ترکیب‌شان را به بازیکنان خارجی سپرده‌اند. هرچند پرسپولیس با وجود این ترکیب به مقام سوم رسید، اما هزینه‌های بالای بازیکنان خارجی و برخی حواشی، نشان می‌دهد که بومی‌سازی می‌تواند مزایایی غیر از کیفیت فنی هم داشته باشد.
استقلال؛ کمترین استفاده از بازیکنان ایرانی
در انتهای جدول این بررسی، استقلال تهران قرار دارد که فقط 71.6٪ از بازیکنانش ایرانی بودند. آبی‌پوشان که فصل را در رده نهم تمام کردند، بیشتر از سایر تیم‌ها به بازیکنان خارجی وابسته بودند. با وجود هزینه‌های هنگفت، جایگاه استقلال در جدول نشان‌دهنده نتیجه نداشتن این رویکرد است.
آیا بازگشت به ریشه‌ها جواب می‌دهد؟
میانگین استفاده از بازیکنان ایرانی در لیگ برتر فصل اخیر 85.3٪ بود؛ عددی که نشان می‌دهد بومی‌گرایی هنوز در فوتبال ایران غالب است. اما تیم‌هایی که توانستند با ترکیب کاملاً ایرانی عملکرد موفقی داشته باشند، نشان دادند که استفاده هدفمند از آکادمی، شناخت استعدادهای داخلی و اعتماد به جوانان می‌تواند جایگزینی برای واردات بازیکن خارجی باشد.
با توجه به محدودیت‌های ارزی، نیاز به ثبات و کاهش حاشیه‌های ناشی از جذب بازیکن خارجی، شاید زمان آن رسیده باشد که تیم‌های بیشتری از تجربه ملوان و آلومینیوم الهام بگیرند. با این حال لبه‌ی دیگر این استراتژی، بازار انحصاری برای بازیکنان ایرانی است که منجر به دستمزدهای کذایی برخی از آن‌ها می‌شود. در نتیجه باید با مطالعه‌ای دقیق، راهکاری بهینه برای سهمیه‌های لیگ برتر در نظر گرفت.